Κυριακή 8 Φεβρουαρίου 2009

Νίκος Ξυλούρης

"Έβαλ' ο θεός σημάδι παληκάρι στα Σφακιά..."
ακούσαμε σαν σήμερα,
στις 8 το πρωί της 8ης Φεβρουαρίου του 1980,
από την ΕΡΑ...
Στη μνήμη του αφιερώνουμε το παρακάτω :

"Η μπαλάντα του κυρ Μέντιου" του Κώστα Βάρναλη...

Δε λυγάνε τα ξεράδια
και πονάνε τα ρημάδια!
Κούτσα μια και κούτσα δυο
της ζωής το ρημαδιό!

Mεροδούλι, ξενοδούλι!
Δέρναν ούλοι: αφέντες, δούλοι,
ούλοι: δούλοι, αφεντικό
και μ' φήναν νηστικό.

Tα παιδιά, τα καλοπαίδια,
παραβγαίνανε στην παίδεια
με κοτρόνια στα ψαχνά,
φούχτες μύγα στ' αχαμνά!

Aνωχώρι, Κατωχώρι,
ανηφόρι, κατηφόρι,
και με κάμα και βροχή,
ώσπου μου 'βγαινε η ψυχή.

Eίκοσι χρονώ γομάρι
σήκωσα όλο το νταμάρι
κι' έχτισα, στην εμπασιά
του χωριού, την εκκλησιά.

Kαι ζευγάρι με το βόδι
(άλλο μπόι κι' άλλο πόδι)
όργωνα στα ρέματα
τ' αφεντός τα στρέμματα.

Kαι στον πόλεμ' "όλα για όλα"
κουβαλούσα πολυβόλα
να σκοτώνωνται οι λαοί
για τ' αφέντη το φαϊ.

Kαι γι' αυτόνε τον ερίφη
εκουβάλησα τη νύφη
και την προίκα της βουνό,
την τιμή της ουρανό!

Aλλά εμένα σε μια σφήνα
μ' έδεναν το Μαη το μήνα
στο χωράφι το γυμνό
να γκαρίζω, να θρηνώ.

Kι' ο παπάς με την κοιλιά του
μ' έπαιρνε για τη δουλειά του
και μου μίλαε κουνιστός:
"Σε καβάλησε ο Χριστός!

Δούλευε για να στουμπώση
όλ' η Χώρα κι' οι Καμπόσοι.
Μη ρωτάς το πώς και τί,
να ζητάς την αρετή!


-Δε βαστάω! Θα πέσω κάπου!
-Ντράπου! Τις προγόνοι ντράπου!
-Αντραλίζομαι!... Πεινώ!...
-Σούτ! θα φας στον ουρανό!"

Kι' έλεα: όταν μιαν ημέρα
παρασφίξουνε τα γέρα,
θα ξεκουραστώ κι' εγώ,
του θεού τ' αβασταγό!

Όχι ξύλο! Φόρτωμα όχι!
Θα μου δώσουνε μια κόχη,
λίγο πιόμα και σανό,
σύνταξη τόσω χρονώ!

Kι' όταν ένα καλό βράδυ
θα τελειώσει μου το λάδι
κι' αμολήσω την πνοή
(ένα πουφ είν' η ζωή),

H ψυχή μου θε να δράμη
στη ζεστή αγκαλιά τ' Αβράμη,
τ' άσπρα, τ' αχερένια του
να φιλάη τα γένια του!

Γέρασα κι' ως δε φελούσα
κι' αχαϊρευτος κυλούσα,
με πετάξανε μακριά
να με φάνε τα θεριά.

Kωλοσούρθηκα και βρίσκω
στη σπηλιά τον Αι-Φραγκίσκο:
"Χαίρε φως αληθινόν
και προστάτη των κτηνών!

Σώσε το γέρο κύρ Μέντη
απ' την αδικιά τ' αφέντη,
συ που δίδαξες αρνί
τον κύρ λύκο να γενή!

Tο σκληρόν αφέντη κάνε
από λύκο άνθρωπο κάνε!..."
Μα με την κουβέντα αυτή
πόρτα μου 'κλεισε κι' αυτί.

Tότενες το μαύρο φίδι
το διπλό του το γλωσσίδι
πίσω από την αστοιβιά
βγάζει και κουνάει με βιά:

"Φως ζητάνε τα χαϊβάνια
κι' οι ραγιάδες απ' τα ουράνια,
μα θεοί κι' όξαποδώ
κει δεν είναι παρά δώ.

Aν το δίκιο θες, καλέ μου,
με το δίκιο του πολέμου
θα το βρης. Οπου ποθεί
λευτεριά, παίρνει σπαθί.

Mη χτυπάς τον αδερφό σου-
τον αφέντη τον κουφό σου!
Και στον ίδρο το δικό
γίνε συ τ' αφεντικό.

Χάιντε θύμα, χάιντε ψώνιο
χάιντε Σύμβολον αιώνιο!
Αν ξυπνήσης, μονομιάς
θα 'ρτη ανάποδα ο ντουνιάς.

Kοίτα! Οι άλλοι έχουν κινήσει
κι' έχ' η πλάση κοκκινήσει
κι' άλλος ήλιος έχει βγη
σ' άλλη θάλασσ', άλλη γης".

(η ορθογραφία-εκτός πολυτονισμού- όπως την ...ξαναβρήκαμε στην "Ποιητική Ανθολογία" του Λίνου Πολίτη, Βιβλίο Έβδομο, Σικελιανός-Καβάφης και οι νεώτεροι. Διαβάζουμε στο εσώφυλλο : "Εξετυπώθη τον Αύγουστον του 1972 εις το τυπογραφείον των Εκδόσεων Γαλαξία - Αριθμός εκτυπώσεως 250. Δρχ. 30 "
και αναπολούμε...
και μας καταλαμβάνει μια Νοσταλγία...)

2 σχόλια:

Michos είπε...

I Agapi mou gia auto von agno tragoudisti tis Kritis ine poly megali.Poly sychna tragoudao to tragoudi to Xaros evale Simadi Palikari apo ta Sfakia.Esthamone megali Synkinisi sta Logia tis Manas "Tis kardias mou basilia me ton Ilio sta malia,min pernas tin Charakis i Zoi ine pio glykia".
Tha mou epitrepsete na sas to tragoudiso otan tha ertho sto mpalkoni tou spitiou sas,giati mesa sto Spiti,den tha to choresi o
choros.Edo sti Germania pou ime kathe imera otan pigeno sti Iatrio tragoudo,me apotelesma na lene oi sympatriotes mas,ti fa mas tragoudisis simera.
To Tragoudi ine Zoi ke Empsichosi.

Ιωάννα Λουλάκη είπε...

Σε περιμένουμε λοιπόν με χαρά αλλά και με αγωνία πλέον να μας αποκαλύψεις τις...τραγουδιστικές σου δεξιότητες. Τόσα χρόνια δε μας έδειχνες το ταλέντο σου! Χαίρομαι που σε συγκίνησα με τον Ξυλούρη, αλλά και με τους ποιητές...
Οργανώνω και τη συνάντηση συμμαθητών (3 από Σιάτιστα,4 από Καστοριά και εσύ από Γερμανία, άρα τόσοι και αυτοί, ώστε να πούμε ότι δε χρειαζόμαστε άλλους...