Υπάρχει στη χώρα μας ένα μεγάλο οικοδόμημα. Το οικοδόμημα αυτό βρίσκεται σε άθλια κατάσταση εδώ και πολλές δεκαετίες. Τα θεμέλιά του σαθρά. Η στέγη του γεμάτη τρύπες. Οι τοίχοι στάζουν υγρασία. Τα παράθυρα γεμάτα χαραμάδες. Τα πατώματα φθαρμένα. Τα υδραυλικά του προβληματικά.
Στο οικοδόμημα αυτό υπάρχουν πολλοί ένοικοι. Οι μισοί προσπαθούν να βελτιώσουν τις συνθήκες ζωής μέσα σ’ αυτό, πότε κλείνοντας κάποιες τρύπες, πότε διορθώνοντας καμιά πόρτα. Οι άλλοι μισοί είτε αδιαφορούν είτε προκαλούν φθορές στο κτήριο, ως αντίδραση στον ιδιοκτήτη.
Ο ιδιοκτήτης αλλάζει αρκετές φορές. Κάθε φορά που έρχεται νέος ιδιοκτήτης υπόσχεται στους διαμαρτυρόμενους ενοίκους να βελτιώσει το οικοδόμημα. Έτσι, άλλος αλλάζει τις κουρτίνες και μάλιστα πολυτελείας, άλλος βάφει τους υγρούς τοίχους με ακριβή μπογιά, άλλος στολίζει το σπίτι με νέα κάδρα, άλλος εξωραϊζει την είσοδο κλπ.
Το κτήριο παραμένει άθλιο και η ζωή συνεχίζεται.
Το κτήριο αυτό φέρει το όνομα «Παιδεία»...
(ένοικος του οικοδομήματος για 30 χρόνια)
ΠΑΙΔΕΙΑ 2009
Α. Πώς φτάσαμε εδώ (σελ.1-2)
Β. Πού βρισκόμαστε σήμερα (σελ.3-4)
Γ. Τι πρέπει να γίνει (σελ.4-25) – 36 θέματα
Α. ΠΩΣ ΦΤΑΣΑΜΕ ΕΔΩ
1. Το 1980 (Κυβέρνηση Γ. Ράλλη, Υπουργός Παιδείας Ι. Βαρβιτσιώτης) καθιερώνεται η υποχρεωτική φοίτηση στο Γυμνάσιο. Κι έτσι, πολλοί μαθητές που τελειώνουν το Δημοτικό, στο οποίο έχει καταργηθεί η στασιμότητα, και υστερούν ακόμα και στην ανάγνωση, βρίσκονται σε ένα περιβάλλον που έχει απαιτήσεις ανώτερες των δυνάμεών τους. Είναι σαν να υποχρεώνεις μια ομάδα αθλητών να γίνουν όλοι αρσιβαρίστες, άσχετα αν η κατατομή τού σώματός τους επιτρέπει κάτι τέτοιο. Το πρόβλημα της παρουσίας αυτών των, όχι λίγων, αδύνατων μαθητών λύνεται με …ελληνικό τρόπο: Καταργούνται οι προαγωγικές εξετάσεις στο Γυμνάσιο! Κι έτσι η προαγωγή ή η απόρριψη γίνεται με βάση την προφορική βαθμολογία. Οι περισσότεροι καθηγητές δεν …κατανοούν το νέο πνεύμα, και τον Ιούνιο του 1981 προκύπτει σημαντικός αριθμός απορριπτομένων, ιδιαίτερα βέβαια στην Α΄ τάξη. Το υπουργείο δίνει και πάλι τη λύση. Οι απορριφθέντες καλούνται λίγες μέρες μετά την έκδοση των αποτελεσμάτων να προσέλθουν σε γραπτές εξετάσεις ως ανεξεταστέοι. Ενώ δηλαδή οι μαθητές δεν προήχθησαν με την ελαστική προφορική βαθμολογία, καλούνται τώρα σε γραπτή! Αρκετοί όμως καθηγητές δεν ακούν αυτό που τους λέει το Υπουργείο στο αυτί, κι έτσι προκύπτουν και πάλι απορριπτόμενοι, λιγότεροι βέβαια. Το Υπουργείο λοιπόν επιμένει και τους ξανακαλεί σε γραπτές εξετάσεις το Σεπτέμβριο 1981! Αφού επιτέλους έλαβαν το μήνυμα και οι τελευταίοι, αρχίζει πλέον να συντελείται η μετατροπή του Γυμνασίου σε Εφηβικό Σταθμό…
2. Τον Οκτώβριο του 1981, την πρώτη εβδομάδα μετά τις εκλογές (Κυβέρνηση Α. Παπανδρέου, Υπουργός Παιδείας Ε. Βερυβάκης) καταργούνται οι πανελλαδικές εξετάσεις για την εισαγωγή στο Λύκειο και καλούνται όσοι απέτυχαν στις προηγηθείσες εξετάσεις να εγγραφούν ακωλύτως στα Λύκεια! Αρχίζει να συντελείται η μετατροπή και του Λυκείου σε Εφηβικό Σταθμό…
3. Καταργούνται οι πανελλαδικές εξετάσεις της Β΄ Λυκείου και μένουν οι πανελλαδικές της Γ΄ Λυκείου σε 4 μαθήματα.
4. Το καθεστώς τής λειτουργίας της Γ΄ Λυκείου μόνο για τις πανελλαδικές εξετάσεις συνεχίζεται. Στα άλλα μαθήματα, τα «δεύτερα», οι καθηγητές παρακαλούν τους μαθητές να …κάνουν μάθημα.
5. Οι απόφοιτοι των Τεχνικών Λυκείων καταλαμβάνουν συγκεκριμένο ποσοστό των θέσεων στα ΤΕΙ. Κι έτσι εισάγονται σε ΤΕΙ, μαθητές που πετυχαίνουν στις πανελλαδικές εξετάσεις βαθμούς 3 και 4 (με άριστα το 20) και αποκλείονται μαθητές του Γενικού Λυκείου που γράφουν πάνω από τη βάση.
6. Η ποιότητα της πλειοψηφίας των σπουδαστών σε αρκετά ΤΕΙ είναι απελπιστική. Παρά ταύτα οι περισσότεροι εξέρχονται πτυχιούχοι.
7. Το 1990-91 (Κυβέρνηση Κ. Μητσοτάκη, Υπουργός Παιδείας Β. Κοντογιαννόπουλος και μετά Γ. Σουφλιάς) επαναφέρονται οι προαγωγικές εξετάσεις στο Γυμνάσιο.
8. Το 1996 (Κυβέρνηση Κ. Σημίτη, Υπουργός Παιδείας Γ. Αρσένης) εξαγγέλλεται νέα εξεταστική ρύθμιση, βαφτισμένη βέβαια ως μεταρρύθμιση. Επαναφέρονται οι πανελλαδικές εξετάσεις στη Β΄ Λυκείου. Οι πανελλαδικές εξετάσεις της Β΄ και της Γ΄ διεξάγονται σε όλα τα μαθήματα. Τα φροντιστήρια αυξάνονται. Στις πρώτες πανελλαδικές τής Β΄ Λυκείου το σχ.έτος 98-99 φαίνεται ανάγλυφα η κατάσταση στο Λύκειο. Οι μισοί μαθητές γράφουν κάτω από τη βάση. Πολλά Μέσα Μαζικής Εξαχρείωσης μιλούν για σφαγή.
9. Με την παραπάνω ρύθμιση όλοι οι τύποι Λυκείου αντικαθίστανται από το Ενιαίο. Καταργούνται τα λίγα Πολυκλαδικά Λύκεια, παρότι, όταν ιδρύθηκαν, παρουσιάστηκαν ως η τελική λύση της μεταγυμνασιακής εκπαίδευσης. Τα Τεχνικά (ΤΕΛ) αντικαθίστανται από τα ΤΕΕ και η όποια τεχνική εκπαίδευση υποβαθμίζεται.
10. Το 2000 (Κυβέρνηση Κ. Σημίτη, Υπουργός Παιδείας Π. Ευθυμίου) η εξεταστική ρύθμιση συμμαζεύεται με περιορισμό τού αριθμού τών πανελλαδικώς εξεταζομένων μαθημάτων και με την κουτοπόνηρη ευρεσιτεχνία τής διάκρισης του βαθμού πρόσβασης από το βαθμό προαγωγής. Έτσι καταργούνται στην πράξη οι απορριπτόμενοι. Η …φιλολαϊκή πολιτική ακμάζει.
11. Το 2004 (Κυβέρνηση Κ. Καραμανλή, Υπουργός Παιδείας Μ. Γιαννάκου) εφαρμόζεται νέα «μεταρρύθμιση». Καταργούνται οι πανελλαδικές τής Β΄ (προεκλογική εξαγγελία…) και περιορίζεται ο αριθμός τών πανελλαδικώς εξεταζομένων μαθημάτων τής Γ΄ σε έξι. Το Ενιαίο Λύκειο ξαναβαφτίζεται Γενικό, τα ΤΕΕ μετονομάζονται σε ΕΠΑΛ ή ΕΠΑΣ, και οι σφραγιδοποιοί αυξάνουν και πάλι τον κύκλο εργασιών τους… Καθιερώνεται η βάση για την εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Με τη ρύθμιση αυτή επιδιώκεται η αποτροπή εισαγωγής μαθητών στην τριτοβάθμια με προκλητικά χαμηλές γραπτές επιδόσεις. Αυτό έχει ως συνέπεια να κινδυνέψουν με κλείσιμο κάποια περιφερειακά ΑΕΙ και ΤΕΙ. Οι διαμαρτυρίες Δημάρχων, Βουλευτών και λοιπών Τοπαρχών εκδηλώνονται έντονες. «Ευτυχώς», αρκετά θέματα των πανελλαδικών του 2007 είναι πανεύκολα, κι έτσι φτάνουν τη βάση αρκετοί, ώστε να μη κινδυνέψουν πολλές καφετέριες της επαρχίας…
Απολογισμός τριακονταετίας 1979-2009: Μια διαρκής κολοκυθιά: Εξετάσεις και στη Β’ ή μόνο στη Γ΄; Σε 6 μαθήματα ή σε 4 ή σε 14 ή σε 6 πάλι; Να υπάρχει βάση ή όχι; Κοκ. Κριτήρια των αλλαγών: Το πολιτικό κόστος, η τοπική οικονομία, το ΑΕΠ (βλέπε και σχολικές εκδρομές), απορρόφηση ευρωπαϊκών κονδυλίων (πχ. «μεταρρύθμιση» 1996), ποικίλα συμφέροντα (παραπαιδεία, συγγραφή βιβλίων κ.ά.).
Β. ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΟΜΑΣΤΕ ΣΗΜΕΡΑ (2009)
1. Οι μισοί μαθητές της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (Γυμνάσιο, Λύκειο) αδυνατούν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις τού προγράμματος (οι μισοί δεν είναι σχήμα λόγου). Πάντως σχεδόν όλοι οι μαθητές προάγονται. Δηλαδή οι μισοί προάγονται με ψεύτικους βαθμούς. Βασικά απορρίπτονται μόνο οι μαθητές που υπερβαίνουν το όριο των απουσιών, το οποίο είναι μεγάλο, και το κάνει μεγαλύτερο η ανοχή-συνενοχή υπουργείου, καθηγητών, γονέων. Οι μισοί λοιπόν μαθητές πλήττουν αφόρητα σ’ αυτό το στυφό σχολειό και μόνη ικανοποίηση τους είναι τα διαλλείματα και οι εκδρομές καθώς και ο χαβαλές που γίνεται σε κάποιες διδακτικές ώρες. Οι μαθητές αυτοί εξετάζονται και αξιολογούνται και, πολλοί, μέσα από τα αισθήματα απαξίωσης που τους δημιουργούνται, αρχίζουν να μισούν το σχολείο, την κοινωνία, τα πάντα. Τα σχολεία μας έτσι, παίζουν και τον καταστροφικό τους ρόλο για την προσωπικότητα των αυριανών πολιτών. Εδώ εκκολάπτονται και τα μολότωφ. Εξάλλου οι καταστροφές στα σχολικά κτήρια, μικρές ή μεγάλες δεν είναι ασυνήθιστες. Πάντως και πολλοί καλοί μαθητές υποφέρουν από ανιαρά μαθήματα.
2. Το Λύκειο είναι : α) Εφηβικός σταθμός β) Εκδοτήριο τίτλων γ) Φροντιστήριο δ) Οργανωτής μακρινών εκδρομών και ε) Ολίγον σχολείο.
3. Οι απόφοιτοι του Γυμνασίου και του Λυκείου έχουν πολύ μικρό φορτίο γνώσεων και χαμηλό επίπεδο καλλιέργειας. Οι περισσότεροι απόφοιτοι των Λυκείων δεν μπορούν να λύσουν απλά προβλήματα πρακτικής αριθμητικής αλλά γνωρίζουν ανώτερα μαθηματικά, είναι ανιστόρητοι, αγεωγράφητοι, δεν έχουν στοιχειώδεις γνώσεις ανθρωπολογίας, αστρονομίας, κοινωνιολογίας κλπ. (η θεωρία της εξέλιξης, εκτός ύλης!). Πολλοί πιστεύουν τα ωροσκόπια, είναι θρησκόληπτοι, δίνουν στη σαβούρα της τηλεόρασης υψηλά ποσοστά και έχουν αρκετά ακόμα γνωρίσματα αμόρφωτων ανθρώπων.
Αν εξετάσουμε την ποιότητα της σημερινής ελληνικής κοινωνίας, και υπάρχουν πολλοί δείκτες, μπορούμε να βγάλουμε χρήσιμα συμπεράσματα για την ποιότητα της παιδείας που προσφέρουν τα σχολεία μας.
4. Τα μαθήματα γενικής παιδείας της Γ΄ Λυκείου που εξετάζονται ενδοσχολικά, γίνονται προσχηματικά. Παράδειγμα: Το έξοχο μάθημα του Επιταφίου τού Θουκυδίδη, μία ώρα την εβδομάδα, πηγαίνει χαμένο μέσα στην αδιαφορία τού συνόλου σχεδόν των μαθητών οι οποίοι δεν ξοδεύουν φαιά ουσία για «άχρηστα» μαθήματα…
5. Το επίπεδο των περισσότερων μαθημάτων κατεύθυνσης είναι υπερβολικά υψηλό, ιδιαίτερα των Μαθηματικών και της Φυσικής. Μεγάλο μέρος τής ύλης τους είναι της τριτοβάθμιας.
6. Το αδιάβλητο των πανελλαδικών εξετάσεων δεν είναι δεδομένο διότι: 1) οι εξεταζόμενοι μπορούν να βγαίνουν από την αίθουσα εξέτασης για τουαλέτα, και αυτό δεν είναι σπάνιο, χωρίς να ερευνηθεί αν φέρουν σημειώσεις, κινητό τηλέφωνο ή άλλα μέσα υποκλοπής. 2) Σε κάποια πολύ μικρά εξεταστικά κέντρα υπάρχει ο κίνδυνος πλημμελούς επιτηρήσεως ή και υποβοηθήσεως. 3) Στα θέματα πολλαπλής επιλογής είναι πανεύκολη η συνεργασία τών εξεταζομένων 4) Οι βαθμολογητές δεν αξιολογούνται και δεν αναζητείται η αιτία μεγάλων διαφορών βαθμολογίας.
7. Στην τεχνική εκπαίδευση το ποσοστό των μαθητών που αδυνατεί να ανταποκριθεί υπερβαίνει το 80%.
Γ. ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΙΝΕΙ
1. ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ
Τι θα κάνουμε με τα παιδιά, δηλαδή τους μισούς μαθητές, που δε μπορούν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του Γυμνασίου, στο οποίο φτάνουν από το Δημοτικό μη έχοντας άλλη επιλογή; Πρέπει τα παιδιά ούτε να εγκαταλείψουν το σχολείο ούτε να παραμείνουν σαν κατάδικοι που τιμωρήθηκαν σε καταναγκαστικά έργα.
Σήμερα, μεγάλο μέρος της διδακτέας ύλης, σε πολλά μαθήματα, ιδιαίτερα στα φιλολογικά, είναι πολύ δύσκολο. Πρέπει να αναμορφωθεί το πρόγραμμα του Γυμνασίου, έτσι ώστε να γίνει και ελκυστικό για όλα τα παιδιά, και αποτελεσματικό, δηλαδή να εξυπηρετεί το σκοπό του, που είναι να μορφώνει και να καλλιεργεί.
Όμως πολλά παιδιά δε θα μπορούν να ανταποκριθούν σε κάποια μαθήματα όπως μαθηματικά, φυσική, κα. Πρέπει να απαλλάξουμε τα παιδιά αυτά από απαιτήσεις που είναι πάνω από τις δυνατότητές τους.
Το πρόγραμμα της Α΄ τάξης θα είναι κατά 80% επανάληψη της ύλης τού Δημοτικού, ώστε οι μαθητές να την εμπεδώνουν και να μπορούν να συνεχίσουν χωρίς πολλά κενά, τα οποία καθιστούν τη σημερινή ύλη τού Γυμνασίου πολύ δύσκολη. Το εβδομαδιαίο πρόγραμμα δεν θα υπερβαίνει τις 28 ώρες.
Το πρόγραμμα της Β΄ και της Γ΄ τάξης περιλαμβάνει 20 ώρες υποχρεωτικές για όλους και 8 ώρες επιλογής. Στις ώρες επιλογής θα περιλαμβάνονται επιπλέον ώρες Μαθηματικών, Φυσικής, Χημείας, Γλώσσας, Ιστορίας. Από τις 8 αυτές ώρες ο μαθητής θα επιλέγει τουλάχιστον 2. Όσοι θέλουν θα παρακολουθούν και τις 8 ώρες. Σκοπός τής ρύθμισης αυτής είναι να απαλλαγούν πολλοί μαθητές από τη βασανιστική συμμετοχή σε μαθήματα για τα οποία δεν έχουν καμιά έφεση. Θα προκύψει και το όφελος των υπολοίπων, από την απουσία των μαθητών οι οποίοι σήμερα, πλήττοντες και υποφέροντες, δυσκολεύουν την ομαλή διεξαγωγή του μαθήματος. Υπάρχουν μαθητές που συναρπάζονται από μια μαθηματική άσκηση και άλλοι που σφίγγεται το στομάχι τους. Να σταματήσουμε την καταναγκαστική άρση βαρών για όλους.
Τι θα γίνει μετά το Γυμνάσιο : Ο μαθητής θα μπορεί, αν το επιθυμεί, να πάει στο Λύκειο ή στην Τεχνική σχολή.
2. ΤΟ ΛΥΚΕΙΟ
Το Λύκειο θα είναι ενός τύπου και θα έχει, και στις τρεις τάξεις του, έναν πυρήνα υποχρεωτικών για όλους μαθημάτων, τέτοιων ώστε οι απόφοιτοί του να κατέχουν ένα επαρκές φορτίο γνώσεων και ένα υψηλό επίπεδο καλλιέργειας. Δηλαδή να έχουν πολύ καλό επίπεδο γλωσσικής επάρκειας (επαρκής γλώσσα=επαρκής σκέψη), γνώσεις Ιστορίας, Γεωγραφίας, Βιολογίας-Ανθρωπολογίας, Φυσικών επιστημών (Ενιαίο μάθημα: Φυσική-Χημεία–Αστρονομία-Γεωλογία, χωρίς ασκησιολογία), Μαθηματικών επιπέδου Γυμνασίου σε όλες τις τάξεις, Κοινωνιολογίας (σύγχρονη ζωή, μέσα ενημέρωσης, πολιτικός προβληματισμός, λειτουργία της δικαιοσύνης κλπ.), λίγα Αγγλικά και πολύ καλή επαφή με τη λογοτεχνία. Τα Μαθηματικά, η Φυσική, η Χημεία, τα πολλά Αρχαία, τα πολλά Αγγλικά, τα Λατινικά, η Οικονομία, και αρκετά ακόμη θα είναι μαθήματα επιλογής.
Η παρακολούθηση των μαθημάτων επιλογής, θα είναι προϋπόθεση δυνατότητας συμμετοχής στις πανελλαδικές εξετάσεις για την πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, καθώς και για το δικαίωμα διεκδίκησης θέσης στο Δημόσιο με το απολυτήριο του Λυκείου.
Όσοι θέλουν απλώς να αποκτήσουν το απολυτήριο του Λυκείου δεν θα είναι υποχρεωμένοι να παρακολουθούν τα μαθήματα επιλογής.
Ο συνολικός αριθμός των ωρών διδασκαλίας των υποχρεωτικών μαθημάτων και των μαθημάτων επιλογής δεν θα υπερβαίνει τις 28. Τα μαθήματα επιλογής θα διδάσκονται τις τελευταίες ώρες τού ημερησίου προγράμματος.
Τα μαθήματα επιλογής δεν εντάσσονται σε κατευθύνσεις. Με το ωράριο των 28 ωρών, το πρόγραμμα μπορεί να διαμορφώνεται με ευελιξία, ώστε οι μαθητές να μην υποχρεώνονται έμμεσα να επιλέγουν μαθήματα που δεν τους ενδιαφέρουν.
Αντιρρήσεις επί του προγράμματος
Είναι βέβαιο ότι η μετατροπή υποχρεωτικών μέχρι τώρα μαθημάτων σε μαθήματα επιλογής, θα προκαλέσει ισχυρές αντιδράσεις από πολλούς. Ιδιαίτερα από όσους έχουν συμφέρον.
Ακόμη θα διατυπωθούν αντιρρήσεις για την δυνατότητα επιλογής μαθημάτων από την Β΄ Γυμνασίου.
Οι προτεινόμενες μεταβολές έχουν ως γνώμονα την ύψιστη αποστολή τού σχολείου να μορφώνει και να καλλιεργεί, να εκπαιδεύει αλλά να μη παιδεύει (ταλαιπωρεί).
Και όπως έγραψε ο Αλέξανδρος Δελμούζος: «Η αξία ενός σχολείου είναι ανάλογος με την αγάπη που δείχνουν προς αυτό οι τρόφιμοί του»
Ενδεικτικό πρόγραμμα Α΄ Λυκείου: Υποχρεωτικός πυρήνας: Γλώσσα-Λογοτεχνία 7, Ιστορία 2, Μαθηματικά 2, Φυσικές Επιστήμες 2, Βιολογία-Ανθρωπολογία 1, Κοινωνιολογία 2, Αγγλικά 1, Γυμναστική 1, Θρησκειολογία 1, Πληροφορική 1. Κατ’ επιλογήν: Γλώσσα 3, Μαθηματικά 3, Φυσική 2, Χημεία 1, Οικονομία 2, Βιολογία 1, Αγγλικά 2, 2η ξένη γλώσσα 2, Θρησκευτικά 1, Γυμναστική 1.
3. Η ΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ
Η Τεχνική σχολή θα έχει όπως και το Λύκειο τον ίδιο υποχρεωτικό πυρήνα μαθημάτων και τεχνικά μαθήματα τα οποία θα επιλέγει ο μαθητής. Πρέπει επιτέλους να απαλλαγεί η τεχνική εκπαίδευση από την υπερβολική θεωρία και την ασκησιολογία μαθηματικών, φυσικής κλπ. και να δοθεί βαρύτητα στην πρακτική άσκηση. Ο απόφοιτος της Τεχνικής σχολής θα πρέπει με την τριετή φοίτησή του να εξέρχεται ικανός να απασχοληθεί σε ηλεκτρολογικές, υδραυλικές, γεωτεχνικές, μηχανολογικές, οικοδομικές, καλλιτεχνικές κλπ. εργασίες έχοντας παράλληλα και ένα επίπεδο γενικής μόρφωσης που θα τον καθιστά υπεύθυνο πολίτη και εργαζόμενο. Είναι γνωστό το σημερινό χαμηλό επίπεδο ποιότητας εργασίας και επαγγελματικής συνείδησης πλήθους αυτοδίδακτων εμπειροτεχνών. Στις σχολές αυτές θα πρέπει να ενταχθούν μαθήματα ενημέρωσης νέων υλικών και τεχνικών, ώστε οι απόφοιτοι να είναι σε θέση να παρακολουθούν στη συνέχεια την εξέλιξη του αντικειμένου τους. Θα ήταν μεγάλο το εθνικό όφελος, να είναι οι αγρότες μας απόφοιτοι τέτοιων σχολών, ώστε με το επίπεδό τους να μπορούν να σταθούν στον εντεινόμενο ανταγωνισμό σε καθεστώς παγκοσμιοποίησης αλλά και να είναι σε θέση να προασπίζουν τα συμφέροντά τους απέναντι στους εκμεταλλευτές τού κόπου τους, με αυτοοργάνωση και όχι με μπλόκα.
4. ΓΥΜΝΑΣΙΟ-ΛΥΚΕΙΟ-ΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
Για να μην είναι το σχολείο μόνο διεκπεραιωτής διδακτέας ύλης, το πρόγραμμα των διδακτικών ωρών θα εμπλουτίζεται με δραστηριότητες, κατά σχολείο, οι οποίες θα συμβάλλουν στην περαιτέρω καλλιέργεια των μαθητών και θα δίνουν αφορμές, ακόμα και στα αδιάφορα παιδιά, να ανακαλύπτουν κρυμμένα ενδιαφέροντά τους που σήμερα πηγαίνουν χαμένα με αρνητικές συνέπειες στην συναισθηματική τους ισορροπία. Οι δραστηριότητες αυτές θα σχετίζονται με θεατρικές παραστάσεις, απαγγελίες, μουσική παιδεία, χορωδία, εικαστικά, πνευματικές ασκήσεις και ό,τι μπορεί να προκύψει από την διάθεση μαθητών και καθηγητών που θα συντελεί στην ανάδειξη των σχολείων μας σε χώρους γνώσης, ανθρωπιάς, πολιτισμού. Σε χώρους στους οποίους οι μαθητές θα ανυπομονούν να έρθουν και όχι να ανυπομονούν πότε να φύγουν. Οι δραστηριότητες αυτές δεν ανήκουν στο αναλυτικό πρόγραμμα, δεν έχουν σχέση με βαθμούς, δεν έχουν καθορισμένο αριθμό ωρών. Μπορούν να γίνονται και απογευματινές ώρες. Στην αρχή κάθε χρονιάς το κάθε σχολείο προσδιορίζει τις δραστηριότητες της χρονιάς, χωρίς να αποκλείεται και κάποια αναπροσαρμογή. Σε συγκεκριμένες ημερομηνίες τα σχολεία οργανώνουν εκδηλώσεις για τους μαθητές ή και για το κοινό. Καλές ευκαιρίες αποτελούν και οι μέρες τών εθνικών εορτών κατά τις οποίες μπορούν να γίνονται σχετικές μαθητικές εκδηλώσεις σε πλατείες ή άλλους χώρους. Έτσι, εκτός από την καλλιέργεια και την ψυχαγωγία (αγωγή της ψυχής) θα ενισχύεται και η εθνική συνείδηση με ουσιαστικές και περιεκτικές δραστηριότητες, οι οποίες θα φτάσουν να αντικαταστήσουν κούφιες τελετές και παρελάσεις μαθητικών ασκεριών ή μινιφορουσών μαθητριών.
Όσοι μαθητές επιθυμούν, θα έχουν τη δυνατότητα έξω από το υποχρεωτικό πρόγραμμα, να ικανοποιούν τα ιδιαίτερα ενδιαφέροντά τους – μουσική, θεατρική παιδεία, αθλητισμός, εμπειρία σε τεχνικές δεξιότητες – είτε στο σχολείο τους είτε σε ένα άλλο σχολείο που θα υπάρχει ακριβώς γι’ αυτά τα ενδιαφέροντα (σήμερα υπάρχουν τα μουσικά και τα αθλητικά σχολεία, τα οποία όμως απαιτούν το ίδιο πρόγραμμα με τα άλλα σχολεία).
5. ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΓΙΑ ΟΛΑ ΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ
Βαθμολογία
Οι μαθητές βαθμολογούνται σε όλα τα μαθήματα από μηδέν έως 20. Στο τέλος διενεργούνται οι γραπτές εξετάσεις. Ο τελικός βαθμός κατά μάθημα προκύπτει κατά 30% από την προφορική βαθμολογία και κατά 70% από την τελική εξέταση.
Τα θέματα των εξετάσεων καλύπτουν ευρύ φάσμα της εξεταστέας ύλης, έτσι ώστε να αποκλείεται η αποτυχία του μαθητή, που ήταν επιμελής όλη τη χρονιά, επειδή έπεσε μια δύσκολη ερώτηση.
Προαγωγή-Στασιμότητα
Για να προαχθεί ο μαθητής πρέπει να έχει σε όλα τα μαθήματα του υποχρεωτικού πυρήνα βαθμό πλήρες 10 τουλάχιστον. Αν υστερήσει σε περισσότερα από τα μισά, μένει στάσιμος. Αν υστερεί σε λιγότερα, καλείται σε επανεξέταση, μόνο γραπτή, το Σεπτέμβριο.
Οι βαθμοί των μαθημάτων επιλογής δεν υπολογίζονται για την προαγωγή. Υπολογίζονται μόνο στην εξαγωγή του τελικού βαθμού.
Μαθητής που μένει στάσιμος για 2η φορά στην Α΄ Λυκείου δεν έχει δικαίωμα να ξαναφοιτήσει στο Λύκειο.
Τα γραπτά των εξετάσεων μετά την εξαγωγή των αποτελεσμάτων, και αφού παρέλθει η προθεσμία στην οποία μπορούν να τα δουν οι εξετασθέντες, παραδίδονται στη διεύθυνση δευτεροβάθμιας όπου φυλάσσονται μέχρι το Σεπτέμβριο. Από τα γραπτά αυτά κρατούν όσα επιθυμούν οι σχολικοί σύμβουλοι, για να τα χρησιμοποιήσουν στις επαφές τους με τους καθηγητές.
Σε περίπτωση αίτησης αναβαθμολόγησης, ο νέος βαθμός τού γραπτού είναι ο τελικός, άσχετα αν είναι μικρότερος του αρχικού.
Το Σχολείο χορηγεί στο τέλος απολυτήριο, στο οποίο φαίνεται ποια μαθήματα παρακολούθησε ο μαθητής και στις τρεις τάξεις, και οι βαθμοί του κατά μάθημα, μερικοί από τους οποίους μπορούν να είναι και μικροί μονοψήφιοι. Η σημερινή κατάσταση με την εικονική προφορική βαθμολογία, αφ’ ενός υπονομεύει τη σοβαρότητα της αξιολόγησης, αφ’ ετέρου εθίζει τα παιδιά στις άνευ κόπου απαιτήσεις.
Οι μαθητές που δεν έχουν έφεση στο διάβασμα και δεν παρακολούθησαν μαθήματα επιλογής στο Λύκειο, θα μπορούν, όταν το ξανασκεφτούν, να επανεγγραφούν στο Εσπερινό Λύκειο.
Οι αδύνατοι μαθητές
Παρά τις δυνατότητες επιλογής που θα δίνει το πρόγραμμα, δεν θα λείψουν οι πολύ αδύνατοι μαθητές. Ήδη τον Οκτώβριο οι καθηγητές κάθε τμήματος θα έχουν εντοπίσει τους μαθητές αυτούς. Ο διευθυντής τού σχολείου συγκαλεί σε ειδική σύσκεψη τους καθηγητές τού κάθε τμήματος και στη συνέχεια καλείται ο κηδεμόνας στον οποίο εκτίθεται η κατάσταση, ώστε να αποφασίσει με το μαθητή, αν θα προχωρήσουν στη μετεγγραφή στην τεχνική σχολή ή θα διακόψουν τη φοίτηση.
Οι προβληματικοί μαθητές
Σύμφωνα με έρευνες, το 10% των μαθητών εμφανίζουν ψυχικές διαταραχές. Η αντιμετώπιση των μαθητών αυτών απαιτεί ιδιαίτερες ικανότητες που δε μπορούν να τις έχουν όλοι. Σε κάθε σχολείο ο διευθυντής με συνεχή συνεργασία με τους διδάσκοντες εντοπίζει εγκαίρως τα προβλήματα και σπεύδει για την επίλυση τους. Ζητά υποστήριξη από την διεύθυνση δευτεροβάθμιας (ψυχολόγο, κοινωνικό λειτουργό), επιδιώκεται επαφή με την οικογένεια και δεν αφήνεται γενικά η κατάσταση στην τύχη της.
Απουσίες
Οι αδικαιολόγητες απουσίες δε μπορούν να υπερβαίνουν τις 20 (σήμερα 50). Οι δικαιολογημένες με βεβαίωση του κηδεμόνα δε μπορούν να υπερβαίνουν τις 40. Στις περιπτώσεις νοσηλείας πολλών ημερών ο σύλλογος των καθηγητών εκτιμά, κατά περίπτωση, αν θα παραπέμψει το μαθητή σε πρόσθετα μαθήματα αναπλήρωσης μετά το τέλος του ημερήσιου προγράμματος ή το απόγευμα, από ωρομίσθιους καθηγητές.
Απώλειες διδακτικών ωρών
Οι απώλειες διδακτικών ωρών δεν είναι σπάνιες στα σχολεία. Καιρικές συνθήκες, απεργίες, καταλήψεις, αποχές, ασθένειες καθηγητών, απρόβλεπτα κτηριακά προβλήματα, συγκοινωνίες κλπ. Οι απώλειες των ωρών καταγράφονται κάθε μήνα, αναλυτικά κατά μάθημα και τμήμα, και ενημερώνεται η διεύθυνση δευτεροβάθμιας. Η αναπλήρωση γίνεται εγκαίρως, είτε μετά τη λήξη τού προγράμματος (οι 28 ώρες το επιτρέπουν αυτό) είτε το απόγευμα. Για να διενεργηθούν οι γραπτές εξετάσεις πρέπει να έχει καλυφθεί το 90% των προβλεπομένων ωρών για κάθε μάθημα.
Ωρομίσθιοι καθηγητές σε ετοιμότητα
Σε κάθε διεύθυνση δευτεροβάθμιας υπάρχει κατάλογος επαρκούς αριθμού ωρομισθίων καθηγητών, οι οποίοι θα καλούνται και θα αναλαμβάνουν, ει δυνατόν και την επόμενη ημέρα, την προσωρινή αναπλήρωση καθηγητή που λαμβάνει αιφνιδίως πολυήμερη άδεια, άνω των 5 ημερών.
Μετεγγραφές
Η μετεγγραφή μαθητή από το Λύκειο στην Τεχνική σχολή και αντιστρόφως, θα μπορεί να γίνει στην Α΄ τάξη μέχρι 15 Νοεμβρίου. Στις άλλες τάξεις δεν μπορεί να γίνει μετεγγραφή κατά τη διάρκεια του σχ.έτους. Το Σεπτέμβριο, μπορεί ο μαθητής που τελείωσε την Α΄ Τάξη να μετεγγραφεί στη Β΄, είτε από το Λύκειο στην Τεχνική είτε αντιστρόφως. Καμιά άλλη μετεγγραφή δεν μπορεί να γίνει, χωρίς απώλεια μιας σχολικής χρονιάς.
6. ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ
Οι επιθυμούντες να συνεχίσουν σπουδές στην τριτοβάθμια εκπαίδευση ή να διεκδικήσουν κάποια θέση στο Δημόσιο, οφείλουν να πάρουν μέρος σε πανελλαδικές εξετάσεις. Οι υποψήφιοι εξετάζονται α) στη γλώσσα, β) στον πυρήνα των υποχρεωτικών μαθημάτων του Λυκείου με 2 διαγωνίσματα των 100 ερωτήσεων πολλαπλής επιλογής, οι οποίες θα βαθμολογούνται με τεχνικό τρόπο και όχι από βαθμολογητές. Εννοείται ότι η σειρά των ερωτήσεων πρέπει να είναι διαφορετική για γειτονεύοντες εξεταζόμενους, ώστε να αποφεύγονται οι συνεργασίες που είναι εύκολες στις περιπτώσεις αυτές. Η δε επιτήρηση αυστηρότατη. γ) σε όσα μαθήματα επιθυμούν από τα διδασκόμενα στο Λύκειο κατ’ επιλογήν (Αρχαία, Μαθηματικά κλπ).
Οι απόφοιτοι της Τεχνικής σχολής, για να μετάσχουν στις πανελλαδικές, πρέπει να παρακολουθήσουν μαθήματα επιλογής της Β΄ και της Γ΄ Λυκείου. Αυτό μπορεί να γίνει σε ειδικό ετήσιο πρόγραμμα στα πλαίσια της πρόσθετης διδακτικής στήριξης του Λυκείου.
Οι πανελλαδικές εξετάσεις διενεργούνται δύο φορές το χρόνο, Σεπτέμβριο και Μάρτιο, σε συγκεκριμένα εξεταστικά κέντρα στα οποία θα προσέρχεται μεγάλος αριθμός εξεταζομένων.
Η διάρκεια της εξέτασης δεν υπερβαίνει τις 2,5 ώρες, στη διάρκεια των οποίων δεν επιτρέπεται η έξοδος από την αίθουσα. Σε περιπτώσεις αιτήματος τουαλέτας ο εξεταζόμενος υποβάλλεται σε σωματική έρευνα, για ν’αποκλειστεί η χρήση κινητού τηλεφώνου ή άλλων μέσων υποκλοπής. Οι εξεταζόμενοι παίρνουν μέρος σε όποια διαγωνίσματα επιθυμούν. Οι βαθμοί που επιτυγχάνουν έχουν ισχύ δύο ετών. Η επανάληψη μιας εξέτασης συνεπάγεται διαγραφή τής προηγούμενης βαθμολογίας. Δεν διενεργούνται επαναληπτικές εξετάσεις για ασθενήσαντες κλπ.
Βαθμολόγηση πανελλαδικών εξετάσεων
Οι βαθμολογητές γράφουν τη βαθμολογία τους στο τετράδιο εξέτασης αναλυτικά κατά θέμα κι όχι μόνο τη συνολική βαθμολογία. Στην αποκάλυψη των βαθμολογιών, όταν προκύπτει αξιόλογη διαφορά βαθμολογίας, καλούνται οι βαθμολογητές να ξαναδούν τα γραπτά στα επίμαχα θέματα και να διορθώσουν τυχόν αβλεψίες ή αφηρημάδες (πχ. λάθος στην άθροιση των επί μέρους βαθμολογιών των υποθεμάτων). Οι βαθμολογητές αξιολογούνται και ανάλογα αποκλείονται από περαιτέρω βαθμολογήσεις.
7. ΥΛΗ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ
Η διδακτέα ύλη των τριών τάξεων του Λυκείου. Στα διαγωνίσματα του υποχρεωτικού πυρήνα υπάρχουν και ερωτήσεις που μπορούν να σχετίζονται με σοβαρά επίκαιρα θέματα, πχ. μια πολεμική σύγκρουση, μια εντυπωσιακή επιστημονική ανακάλυψη κλπ.
8. ΤΟ ΠΝΕΥΜΑ ΤΩΝ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ
Το 1997, είχαν εισαχθεί στην Α΄ και Β΄ Λυκείου με τη «μεταρρύθμιση» Αρσένη, τα βιβλία φυσικής του Α. Κασσέτα. Βιβλία φυσικής τοποθετημένα μέσα στην ιστορία, δηλαδή μέσα στις συνθήκες στις οποίες αναπτύχθηκε η επιστημονική σκέψη. Βιβλία που δεν αρκούνταν στην τυποποιημένη γνώση, την οποία απαιτούσε το πνεύμα των πανελλαδικών. Διανθισμένα με σχόλια που ερέθιζαν τα φιλέρευνα πνεύματα και προβλημάτιζαν για πολλά ζητήματα έναν σύγχρονο άνθρωπο. Τα βιβλία αποσύρθηκαν λόγω των αντιδράσεων των διδασκόντων που είχαν να χειριστούν την προετοιμασία των μαθητών, μόνο για τις εξετάσεις. Δυστυχώς, με το δεδομένο καθεστώς των εξετάσεων, οι διδάσκοντες είχαν …δίκαιο, και η παιδεία έχασε δύο εξαιρετικά βιβλία.
Εκτός από τα σωστά βιβλία, είναι και τα μελετημένα θέματα, που θα απελευθερώσουν τις εξετάσεις από την τυποποίηση και την υπέρμετρη απομνημόνευση, στοιχεία που έχουν καταστήσει πτυχιούχους, ανθρώπους στενής «ευθύγραμμης» σκέψης.
9. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΤΡΙΤΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
Δικαίωμα εισαγωγής σε σχολές, και όχι σε τμήματα, έχουν μόνον όσοι επέτυχαν μέσον όρο των πανελλαδικώς εξετασθέντων μαθημάτων, τουλάχιστον 10, με την προϋπόθεση ότι στο μάθημα της γλώσσας θα έχουν πάνω από 10 και στα διαγωνίσματα του υποχρεωτικού πυρήνα τουλάχιστον 8.
Για την εισαγωγή σε μια σχολή, ο υποψήφιος υποβάλλει αίτηση χωρίς προσκόμιση απολυτηρίου ή βεβαιώσεων βαθμολογίας. Τα στοιχεία αυτά βρίσκονται στη διάθεση της επιτροπής συγκέντρωσης των αιτήσεων. Εννοείται ότι κάθε σχολή έχει ορίσει τα μαθήματα που απαιτεί καθώς και το συντελεστή για κάθε μάθημα. Η διαδικασία αποδοχής της αίτησης είναι απολύτως διαφανής και γίνεται 2 φορές το χρόνο. Οι εγγραφές γίνονται τον Ιανουάριο και τον Αύγουστο.
Αν οι ενδιαφερόμενοι είναι περισσότεροι από τον αριθμό εισακτέων, οι πλεονάζοντες επανέρχονται την επόμενη περίοδο κοκ.
Ο αριθμός των σχολών στις οποίες μπορεί να υποβάλει αίτηση ο υποψήφιος, είναι αρκετά μεγάλος, όχι απεριόριστος.
Ο βαθμός του απολυτηρίου: Σε κάθε περίπτωση αιτήσεως εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση θα συνυπολογίζεται ο βαθμός τού απολυτηρίου με συντελεστή τέτοιο, ώστε η βαρύτητα του απολυτηρίου να μην υπερβαίνει το 10% της βαθμολογίας των εξετάσεων.
Η μεγαλύτερη συμμετοχή τού βαθμού τού απολυτηρίου, θα προκαλέσει μείωση της αξιοπιστίας τής προφορικής βαθμολογίας στο Λύκειο. Τα παραδείγματα είναι πολλά. (Η σημερινή κατάσταση της συμμετοχής τής προφορικής βαθμολογίας στον τελικό βαθμό κατά μάθημα είναι εξωφρενική. Πλήθος προφορικά εικοσάρια, καταπίπτουν σε εξάρια ως βαθμοί πρόσβασης, αλλά γίνονται δωδεκάρια ως βαθμοί προαγωγής).
10. ΤΟ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ
Το παιδαγωγικό ινστιτούτο πρέπει να αναδιοργανωθεί με λιγότερα μέλη. Ο υπουργός να απαλλάξει των καθηκόντων τους όλους τους υπηρετούντες και να διορίσει 5 ανθρώπους εγνωσμένης εγκυρότητας και κοινής αποδοχής στους οποίους να αναθέσει τη νέα στελέχωση και τη νέα οργάνωση. Να σταματήσει το φαινόμενο της υπεροχής των τυπικών προσόντων έναντι των ουσιαστικών. Υπάρχουν πολλοί σήμερα κάτοχοι μεταπτυχιακών τίτλων, άξιοι κάθε επαίνου για τους κόπους στους οποίους υποβλήθηκαν, αλλά οι τίτλοι δεν αποτελούν εγγύηση ικανότητας αντιμετώπισης γενικότερων απαιτήσεων, αν δεν συνυπάρχει επαρκής εμπειρία. Παράδειγμα: Η εκπόνηση του αναλυτικού προγράμματος της χημείας της Γ’ Λυκείου μπορεί να γίνει με μεγαλύτερη επιτυχία από έναν αξιολογημένο καθηγητή εμπειρίας 20 ετών, παρά από έναν κάτοχο διδακτορικού με θέμα κάποιο εξειδικευμένο ζήτημα χημείας.
11. ΚΑΘΗΓΗΤΙΚΕΣ ΣΧΟΛΕΣ
Δεν υπάρχουν καθηγητικές σχολές. Παράδειγμα: Ο πτυχιούχος φυσικός έχει διδαχθεί μια τεράστια ποσότητα ύλης αλλά δεν έχει μάθει πώς να διδάσκει το αντικείμενό του. Ακόμη, από την ύλη που διδάχτηκε, ένα μονοψήφιο ποσοστό της θα χρειαστεί να διδάξει. Κι ακόμη θα κληθεί να διδάξει ύλη την οποία δεν διδάχτηκε καθόλου.
Σημαντικό ζητούμενο βέβαια είναι και ο τρόπος εξέτασης των μαθητών. Πρέπει οι καθηγητές να εκπαιδεύονται κατάλληλα. Και να γνωρίζουν ότι: Ο μαθητής στην παράδοση μαθαίνει, στη μελέτη του συνειδητοποιεί και στην εξέταση εμπεδώνει.
Η λήψη πτυχίου πχ. καθηγητή μαθηματικών να είναι πολύ δυσκολότερη από τη λήψη πτυχίου απλώς μαθηματικού, ο οποίος βέβαια δε θα μπορεί να προσληφθεί ως καθηγητής. Θα πρέπει τα πανεπιστήμια να βγάζουν ικανούς καθηγητές και να μη προσπαθεί στη συνέχεια η πολιτεία να αναζητά μέσω γραπτών εξετάσεων ΑΣΕΠ να βρει κατάλληλους. Με τις σημερινές εξετάσεις ΑΣΕΠ δεν αναζητούνται ικανοί να διδάξουν αλλά ικανοί να αποστηθίζουν τυποποιημένες ερωτήσεις.
Εννοείται ότι όλοι οι καθηγητές πρέπει να γνωρίζουν πληροφορική.
Εξίσου σημαντική βέβαια είναι η επαρκής παιδαγωγική εκπαίδευση των μελλοντικών καθηγητών, ώστε να μπορούν να αντιμετωπίσουν τους εφήβους. Η εκπαίδευση αυτή πρέπει να είναι απαλλαγμένη από την πολλή θεωρητικολογία. Πριν το διορισμό ή την πρόσληψη ως αναπληρωτή ή ωρομισθίου, οφείλουν να παρακολουθήσουν 50 τουλάχιστον ώρες διδασκαλίας σε διάφορες τάξεις ενός ή περισσότερων σχολείων, και όχι μόνο της ειδικότητάς τους.
Για τον διορισμό πρέπει να αναζητηθεί άλλος τρόπος. Αφού τα πτυχία αποκτήσουν την απαραίτητη βαρύτητα, οι εξετάσεις ΑΣΕΠ μπορούν να αντικατασταθούν από προφορική συνέντευξη. Αλλά κάτι τέτοιο στη χώρα μας θεωρείται αδιανόητο για λόγους αντικειμενικότητας. Μπορεί να αναζητηθεί πάντως κάποιος αξιόπιστος, κοινά αποδεκτός τρόπος.
12. ΦΥΣΙΚΟΙ-ΧΗΜΙΚΟΙ-ΓΕΩΛΟΓΟΙ-ΒΙΟΛΟΓΟΙ
Σήμερα, διορίζονται οι παραπάνω και καλούνται να διδάξουν: Οι φυσικοί και βιολογία, οι βιολόγοι και φυσική κοκ.
Πρόταση: Καταργούνται οι παραπάνω ειδικότητες για καθηγητές. Δημιουργείται η ειδικότητα «καθηγητής φυσικών επιστημών». Ο καθηγητής αυτός είναι ικανός να διδάξει όλα τα αντικείμενα των Φυσικών, Χημικών και Γεωλόγων, στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Αυτός που θέλει να σπουδάσει χημικός θα μπορεί να εργαστεί μόνο ως χημικός και δε θα μπορεί να γίνεται καθηγητής. Αν κάποιος σπουδάσει χημικός και σκεφτεί να πάει στην εκπαίδευση, οφείλει να ξαναφοιτήσει στη σχολή καθηγητών φυσικών επιστημών. Για το μάθημα Βιολογία - Ανθρωπολογία θα διορίζονται γιατροί ή βιολόγοι με το προσόν βέβαια του καθηγητή, όπως αναφέρθηκε στην προηγούμενη παράγραφο.
13. ΦΙΛΟΛΟΓΟΙ
Η σημερινή παραγωγή φιλολόγων είναι παράλογη. Παράδειγμα: Ο πτυχιούχος τού Ψυχολογικού τμήματος κάποιας φιλοσοφικής σχολής καλείται να διδάξει Αρχαία, Ιστορία κλπ. για τα οποία είναι ανεπαρκής.
Οι υποψήφιοι φοιτητές να εισάγονται στη φιλοσοφική σχολή και όχι σε τμήματα όπως σήμερα. Τα δύο πρώτα έτη σπουδών οι φοιτητές να έχουν κοινό πρόγραμμα. Στη συνέχεια οι φοιτητές μπορούν να επιλέξουν μεταξύ καθηγητικών και μη καθηγητικών τμημάτων. Τα καθηγητικά τμήματα θα είναι το πολύ 3. Οι φιλόλογοι πρέπει να έχουν ευρύτατη μόρφωση και σπουδές υψηλού επιπέδου. Αποτελούν και πρέπει να συνεχίσουν να αποτελούν την ψυχή των σχολείων μας. Η συνολική διάρκεια των σπουδών τους πρέπει να είναι 5 ή 6 έτη. Το ωράριό τους στα σχολεία πρέπει να είναι κατά 3 ώρες μικρότερο των άλλων ειδικοτήτων.
14. ΟΙ ΔΙΑΛΕΚΤΕΣ
Υπάρχουν άνθρωποι που με το περιεχόμενό τους αλλά κυρίως με τον τρόπο που μιλούν και επιχειρηματολογούν, μαγνητίζουν τον ακροατή τους και μπορούν να τον συγκινήσουν, να τον παροτρύνουν, να τον αποτρέψουν, γενικά να τον επηρεάσουν σε μεγάλο βαθμό.
Τέτοιοι άνθρωποι θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν στα σχολεία μας και να επιχειρούσαν να προβληματίσουν γόνιμα τους μαθητές μας - αυριανούς πολίτες.
Ενδεικτικά ζητήματα: α) κάπνισμα, αλκοόλ, ουσίες, β) κοινωνική συμπεριφορά – σκουπίδια, κυκλοφορία πεζών και οχημάτων, δόμηση των οικισμών μας, καταστροφή δημόσιας περιουσίας, φίλαθλοι και «φίλαθλοι», τεχνική του διαλόγου και της συνεννόησης, οι μετανάστες κλπ. γ) εθνική άμυνα, τι γίνεται κάθε μέρα στο Αιγαίο, πόσο κοστίζει πχ. ένα F16, η εκπαίδευση στις ένοπλες δυνάμεις κλπ. δ) Οι γείτονες της πατρίδας μας, ποιοι είναι, πώς ζουν, τι επιδιώξεις έχουν, πώς αναπτύσσουμε τις σχέσεις μαζί τους κλπ.
Με χρήση ολιγόλεπτων ταινιών και συζήτηση μπορούν να επιτευχθούν πολλά.
Το Υπουργείο αναζητά ικανούς παρουσιαστές των θεμάτων αυτών, τους προσλαμβάνει για δεδομένο χρονικό διάστημα, πχ. ένα σχολικό έτος, ερευνά την ανταπόκριση των μαθητών και ανάλογα συνεχίζει.
15. ΠΡΟΣΘΕΤΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΣΤΗΡΙΞΗ
Να παρέχεται σε μαθητές που επιθυμούν να γίνουν καλύτεροι. Δεν έχει νόημα να επιμένουμε στο Λύκειο να μάθει την προπαίδεια ο μαθητής που δε μπόρεσε να τη μάθει μέχρι το Γυμνάσιο.
16. ΣΧΟΛΙΚΑ ΒΙΒΛΙΑ
1) Εδώ και αρκετά χρόνια στη συγγραφή των σχολικών βιβλίων επικρατούν τα εξής αρνητικά: α) Είναι κατά κανόνα φλύαρα, β) Έχουν μεγάλο σχήμα και όγκο, στοιχεία που δεν τα καθιστούν ελκυστικά γ) Πάσχουν από εμφάνιση, φορτωμένα με πολλά χρώματα και κάποτε με υπερβολικό αριθμό εικόνων και γραφικών παραστάσεων, δ) Περιέχουν μη διδακτέα ύλη με την οποία ουδείς έχει διάθεση να ασχοληθεί, ε) Λόγω των ανωτέρω χαρακτηριστικών είναι υπερβολικά δαπανηρά, στ) Τα περισσότερα βιβλία των κατευθύνσεων, αποκλειστικά προσανατολισμένα στις πανελλαδικές, έχουν φροντιστηριακό χαρακτήρα, δηλαδή βάζουν το μαθητή στο κανάλι της δεδομένης ύλης και της ασκησιολογίας, εμποδίζοντάς τον να δει ευρύτερα τη γνώση.
Τα σχολικά βιβλία πρέπει να είναι ευπρόσωπα, όχι μεγάλου μεγέθους, συνοπτικά και βεβαίως καλογραμμένα. Να εξωθούν τον καθηγητή να αναζητά πηγές που θα πλουτίζουν την παράδοσή του. Να μη κουράζουν το μέτριο μαθητή. Να δίνουν ερεθίσματα στους φιλομαθείς μαθητές, ώστε να διευρύνουν τις γνώσεις και τον προβληματισμό τους. Κι ακόμα να μην είναι «μονόχνοτα». Πχ. ένα βιβλίο φυσικής δε μπορεί να είναι μόνο ορισμοί και τύποι. Δε μπορεί να μην έχει συνοπτικό σχόλιο για το Γαλιλαίο και την καταδίκη του, στο σχετικό κεφάλαιο. «Κι ο δάσκαλος ποιητής και τα βιβλία σαν κρίνοι» Κ. Παλαμάς.
2) Σε κάθε ευκαιρία οι σχολικοί σύμβουλοι πρέπει να συγκεντρώνουν τις απόψεις τών διδασκόντων για τα διδακτικά βιβλία. Έχουν υπάρξει βιβλία ακατάλληλα που παρέμειναν ακόμα και 20 χρόνια. Οι βελτιώσεις των βιβλίων πρέπει να είναι συνεχείς. Κάθε Μάιο οι σύμβουλοι ζητούν από τους διδάξαντες να χαρακτηρίσουν κάθε βιβλίο συνολικά ως πολύ καλό, καλό, ή απαράδεκτο. Τα βιβλία που θα χαρακτηριστούν από τους περισσότερους ως απαράδεκτα, να αποσύρονται χωρίς καθυστέρηση.
3) Με την έλευση του ηλεκτρονικού βιβλίου, οι διορθώσεις θα μπορούν να γίνονται ταχύτατα.
17. ΣΧΟΛΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ
Οι 500 πρότυπες βιβλιοθήκες που υπάρχουν σήμερα σε ισάριθμα σχολεία, αποτελούν φιλόξενες οάσεις μέσα στο φτωχό σχολικό περιβάλλον. Είναι ανάγκη να αποκτήσουν όλα τα σχολεία οργανωμένη βιβλιοθήκη, κι ας έχει λιγότερους από τους 5500 τίτλους των πρότυπων. Για την τεχνική και άλλη υποστήριξη των βιβλιοθηκών αυτών πρέπει να υπάρχει μια ομάδα η οποία θα κινείται συνεχώς στα σχολεία.
18. ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ
Οι περισσότεροι απόφοιτοι των σχολείων μας έχουν μεγάλη άγνοια στην ελληνική, την παγκόσμια αλλά και την τοπική ιστορία. Είναι εμφανές ότι πρέπει να διαμορφωθεί μια νέα φιλοσοφία στη συγγραφή των βιβλίων και στην εκπαίδευση των φιλολόγων ώστε να γίνεται αποτελεσματικά η παρουσίαση της ύλης.
19. Η ΦΥΣΙΚΗ ΚΑΙ Η ΧΗΜΕΙΑ
Στο αναλυτικό πρόγραμμα πρέπει να υπάρχει κατάλογος πειραμάτων κατά τάξη, τα οποία θα γίνονται υποχρεωτικά σε όλα τα σχολεία, με τη φροντίδα και την υποστήριξη των σχολικών συμβούλων ή συγκεκριμένης ομάδας η οποία θα παρέχει συνεχώς τεχνογνωσία και όποια άλλη υποστήριξη.
Η διδακτέα ύλη πρέπει να διευρυνθεί. Οι απαιτήσεις στη φυσική κατεύθυνσης Β΄ και Γ΄ Λυκείου, ιδιαίτερα στις ασκήσεις, είναι υπερβολικές.
20. ΟΙ ΕΠΙΚΑΛΥΨΕΙΣ
Στη διδακτέα ύλη όλων των μαθημάτων πρέπει να επιδιώκεται να υπάρχουν επικαλύψεις από τάξη σε τάξη. Δηλαδή είναι θετικό, στο βιβλίο της Β΄ τάξης να επαναλαμβάνονται κομμάτια ύλης της Α΄ τάξης. Έτσι ο μαθητής, ωριμότερος, επανεκτιμά αυτά που έμαθε και εμπεδώνει τη γνώση.
21. ΟΙ «ΠΡΩΤΑΘΛΗΤΕΣ»
Είναι γεγονός ότι αρκετοί καλοί μαθητές μας που μετά το Λύκειο πηγαίνουν σε ευρωπαϊκές χώρες για σπουδές, διακρίνονται, γιατί έχουν υψηλό επίπεδο, κυρίως στα Μαθηματικά. Σε κάποια μαθήματα έχουμε ανεβάσει το επίπεδο τόσο ψηλά που πλέον είναι μόνο για λίγους. Αντί όμως να ταλαιπωρούμε το σύνολο των μαθητών για πρωταθλητικές επιδόσεις θα μπορούσαμε να δίνουμε τη δυνατότητα της επιλογής σε όσους επιθυμούν.
22. ΤΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ
Με τη δυνατότητα επιλογών στο Λύκειο αλλά και στο Γυμνάσιο, και με το χαμήλωμα του υπερβολικού επιπέδου μερικών σημερινών μαθημάτων κατεύθυνσης, θα περιοριστεί η ανάγκη τού φροντιστηρίου. Όμως, με τη νοοτροπία που έχει επικρατήσει τις τελευταίες δεκαετίες, η οποία πηγάζει από τον υπερπροστατευτισμό που εκδήλωσε η ελληνική οικογένεια, το φαινόμενο θα αργήσει αρκετά χρόνια ώσπου να πάρει φυσιολογικές διαστάσεις.
23. Ο ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΧΡΟΝΟΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ
Με τη σημερινή ασφυκτική κατάσταση, τα παιδιά δεν προλαβαίνουν.
Η χαρά της δημιουργικότητας έχει καταβαραθρωθεί από τον καταναγκασμό του φροντιστηρίου και της ατέρμονης μελέτης.
Με τις προτεινόμενες αλλαγές θα προκύψει χρόνος :
α) Από τη μείωση των ωρών διδασκαλίας.
β) Από την αλλαγή του πνεύματος της προφορικής και γραπτής εξέτασης, η
οποία θα μειώσει τις ανάγκες απομνημόνευσης.
γ) Από τη δυνατότητα επιλογών μαθημάτων και την αναπροσαρμογή τής
διδακτέας ύλης.
Με τις προτεινόμενες πολιτιστικές δραστηριότητες θα δοθούν εναύσματα στους περισσότερους μαθητές να ασχοληθούν με τον εαυτό τους και να μειώσουν την εξάρτηση από τις ποικίλες οθόνες που έχουν συρρικνώσει τη δημιουργική φαντασία των ανθρώπων.
24. ΣΧΟΛΙΚΕΣ ΕΚΔΡΟΜΕΣ
1. Οι πολυήμερες εκδρομές, κυρίως της Γ΄ Λυκείου, πλην ολίγων εξαιρέσεων, εκτρέπονται εδώ και πολλά χρόνια σε καθαρά διασκεδαστικές εξορμήσεις τις νυχτερινές ώρες με αλκοόλ κλπ. Το φαινόμενο αυτό δεν έχει σχέση με σχολείο. Πρέπει να σταματήσει. Υπάρχουν τρόποι να ελεγχθούν συμπεριφορές που δεν συνάδουν με το σκοπό για τον οποίο έχουν θεσμοθετηθεί οι εκδρομές αυτές
2. Πρέπει οπωσδήποτε όλοι οι Έλληνες πριν τα 18 χρόνια τους να έχουν επισκεφθεί την Αθήνα, στην οποία να ξεναγηθούν τουλάχιστον για ένα τριήμερο. Η ξενάγηση να είναι τέτοιας ποιότητας, ώστε ακόμα και οι άσχετοι μαθητές να παραδεχτούν ότι θα έχαναν, αν δεν είχαν γνωρίσει αυτήν την πόλη. Η επαφή με την Αθήνα είναι μάθημα Ιστορίας και αυτογνωσίας.
3. Οι εκδρομές στο εξωτερικό είναι σίγουρα πολύ ενδιαφέρουσες. Είναι όμως υπερβολικό να οδηγούμε τους μαθητές μας σε άλλες χώρες, πριν τους φέρουμε σε επαφή με την ανεξάντλητη Ελλάδα μας. Αξίζει να επισημανθεί και η εθνική οικονομική διάσταση του ζητήματος.
4. Σε κάθε νομό πρέπει να καθοριστούν συγκεκριμένα μέρη, τα οποία οφείλουν να επισκεφθούν όλοι οι μαθητές. Να γνωρίσουν μακρινούς τόπους αλλά να μην αγνοούν τον τόπο τους.
25. ΑΞΙΟΚΡΑΤΙΑ
Ο τρόπος επιλογής των διευθυντών δευτεροβάθμιας, των διευθυντών σχολείων και των σχολικών συμβούλων δεν έχει σχέση με την αξιοκρατία. Δε μπορεί να προκύπτει η καταλληλότητα ενός στελέχους με άθροιση αριθμών. Δεν έχει νόημα να αθροίσουμε το διδακτορικό τού υποψηφίου, το συγγραφικό του έργο, όσο αξιόλογο κι αν είναι, και άλλα μετρήσιμα, όπως αποκαλούνται, στοιχεία, και να κάνουμε τελικά διευθυντή έναν άνθρωπο που αδυνατεί να επικοινωνεί με το περιβάλλον του, που εκτελεί ανεπαρκώς τα καθήκοντά του ή που θεωρεί ότι, έχοντας ανεβεί ένα σκαλί στην ιεραρχία, μπορεί να φέρεται ως μονάρχης, ως ιδιοκτήτης κλπ. Ο διευθυντής, ο σύμβουλος και γενικά οποιοσδήποτε επικεφαλής πρέπει να αποτελεί υπόδειγμα όχι μόνο για τις ικανότητές του αλλά κυρίως για το ήθος του και την αξιοπρέπειά του.
Δε μπορεί επίσης σε μια ευρωπαϊκή χώρα να αλλάζουν τα στελέχη, επειδή άλλαξε η κυβέρνηση.
Επειδή αυτή τη στιγμή δεν υπάρχουν υπηρεσιακές εκθέσεις από τις οποίες θα φαινόταν η διαδρομή ενός καθηγητή, δεν μπορούν να βρεθούν οι ικανοί με υπηρεσιακά κριτήρια. Οι μέχρι σήμερα επιλογές από επιτροπή, με αριθμητικές αθροίσεις προσόντων και προσχηματικές συνεντεύξεις ή εξετάσεις (2007) δεν μπορούν σε καμιά περίπτωση να χαρακτηριστούν αξιοκρατικές. Η επιλογή αξίων ήταν ζήτημα σύμπτωσης.
ΠΩΣ ΝΑ ΞΕΚΙΝΗΣΟΥΜΕ
Διευθυντές δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης
Πράξη 1η
Ο υπουργός συγκροτεί 3μελή επιτροπή η οποία αρχίζει να περιέρχεται τους νομούς της χώρας, κατά τη διάρκεια του διδακτικού έτους, με σκοπό να αναδείξει τους νέους διευθυντές δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης με την εξής διαδικασία: Καλεί όλους τους διευθυντές σχολείων μιας διεύθυνσης δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, να προσέλθουν σε συγκεκριμένο χώρο, όπου τους ζητείται να απαντήσουν μυστικά στο ερώτημα: «Θέλετε ο νυν διευθυντής δευτεροβάθμιας να παραμείνει;» Οι διευθυντές απαντούν: ναι, όχι, λευκό. Με τη λήξη τής ψηφοφορίας, παρουσία όλων, αποκαλύπτονται οι απαντήσεις και συντάσσεται πρακτικό. Αν τα ναι είναι τουλάχιστον 50%, ο διευθυντής παραμένει για νέα θητεία 3 ετών.
Στις περιπτώσεις που δεν υπάρχει θετική ψήφος για τον διευθυντή ή ο ίδιος δεν επιθυμεί να κριθεί, η επιτροπή καλεί σε επόμενη συγκέντρωση, τους διευθυντές των σχολείων καθώς και τους 10 αρχαιότερους καθηγητές τής περιοχής, οι οποίοι υπηρετούν στην περιοχή, συνεχώς, τουλάχιστον 10 έτη. Στη συγκέντρωση αυτή ανακοινώνεται ο κατάλογος των υποψηφίων. Οι υποψήφιοι πρέπει να έχουν τουλάχιστον 20 χρόνια υπηρεσίας, από τα οποία τα 15 στην τάξη, και τουλάχιστον 1 έτος εμπειρία ως διευθυντές ή υποδιευθυντές. Οι παρόντες ψηφίζουν μυστικά έναν υποψήφιο. Αν δεν συγκεντρώσει κανείς το 50%, η ψηφοφορία επαναλαμβάνεται μεταξύ των δύο πρώτων. Όλα γίνονται με απόλυτη διαφάνεια και στο τέλος συντάσσεται πρακτικό. Ο νέος διευθυντής αναλαμβάνει με τη λήξη του διδακτικού έτους για θητεία 3 ετών.
Πράξη 2η
Ένα έτος μετά την επιλογή των διευθυντών δευτεροβάθμιας, ο υπουργός συγκροτεί επιτροπή αξιολόγησης των διευθυντών αυτών. Η επιτροπή αποτελείται από τους 4 διευθυντές που αναδείχτηκαν με το υψηλότερο ποσοστό αποδοχής, κατά τις διαδικασίες της πράξης 1, και ένα υπηρεσιακό στέλεχος του υπουργείου, εγνωσμένης αξίας. Οι διευθυντές αυτοί απαλλάσσονται των καθηκόντων τους και αντικαθίστανται σύμφωνα με τη διαδικασία της πράξης 1.
Η επιτροπή αυτή αρχίζει να συγκεντρώνει στοιχεία για τη λειτουργία των διευθύνσεων της χώρας: Παρακολουθεί την ποιότητα της συνεργασίας υπουργείου-διεύθυνσης, επισκέπτεται σχολεία τής διεύθυνσης και αποκομίζει συμπεράσματα από τη συνεργασία διεύθυνσης-σχολείων, επισκέπτεται τα γραφεία τής διεύθυνσης και διαπιστώνει κατά πόσο λειτουργεί σωστά ως δημόσια υπηρεσία, αξιοποιεί έγκυρες πληροφορίες που αφορούν στην οργάνωση των πανελλαδικών, σε δραστηριότητες της διεύθυνσης που αποσκοπούν στην βελτίωση της λειτουργίας των σχολείων, στη συνεργασία της με την τοπική αυτοδιοίκηση κλπ. Μέσα στη διετία, η επιτροπή θα έχει σχηματίσει άποψη, ώστε στις επόμενες κρίσεις να αναδειχθούν οι καλύτεροι.
Πράξη 3η
Με τη λήξη της τριετούς θητείας των διευθυντών δευτεροβάθμιας, η επιτροπή ανανεώνει τη θητεία των καταλλήλων για νέα θητεία 4 ετών. Στις διευθύνσεις που θα αναζητηθεί νέος διευθυντής θα ακολουθηθεί η διαδικασία της πράξης 1.
Πράξη 4η
Με τη λήξη της 2ης θητείας, οι διευθυντές κρίνονται για τρίτη και τελευταία θητεία 5 ετών.
Διευθυντές σχολείων
Πράξη 1
Κατά τη διάρκεια του δευτέρου έτους της θητείας των διευθυντών δευτεροβάθμιας διενεργείται η αξιολόγηση των διευθυντών των σχολείων. Συγκροτείται σε κάθε διεύθυνση, επιτροπή από τον διευθυντή, 2 σχολικούς συμβούλους και τους 2 αρχαιότερους διευθυντές σχολείων. Η επιτροπή επισκέπτεται τα σχολεία τής περιοχής και : α) συζητά με τον διευθυντή τού σχολείου, β) εξετάζει την κατάσταση του κτηρίου, του προαυλίου και των εγκαταστάσεων γ) συνομιλεί κατ’ ιδίαν με κάθε υπηρετούντα στο σχολείο καθηγητή και δ) αξιολογεί όποια άλλη έγκυρη πληροφορία αφορά την πορεία του διευθυντή. Πριν από τις παραπάνω ενέργειες έχουν σημειώσει, από τον υπηρεσιακό φάκελο, δεδομένα που βοηθούν στην αξιολόγηση (πιθανές ποινές, ηθικές αμοιβές, δραστηριότητες). Από όλα αυτά σχηματίζουν άποψη και αποφασίζουν, αν ο διευθυντής θα παραμείνει για νέα θητεία ή όχι. Η διάρκεια της νέας θητείας είναι 3 έτη. Οι δύο διευθυντές της επιτροπής παραμένουν χωρίς αξιολόγηση.
Με τη λήξη τών αξιολογήσεων αυτών και τις ανανεώσεις θητειών, αρχίζει η αξιολόγηση υποψηφίων διευθυντών για τις κενές θέσεις. Καλούνται οι υποψήφιοι κατά σειρά αρχαιότητας. Η επιτροπή συνομιλεί με τον υποψήφιο, αντλεί όσες πληροφορίες μπορεί από το φάκελο του υποψηφίου και σχηματίζει άποψη. Αν τα κενά συμπληρωθούν, οι απομένοντες νεότεροι υποψήφιοι δεν αξιολογούνται. Στις περιπτώσεις που παραμείνουν κενά διορίζονται ως διευθυντές, καθηγητές κατά σειρά αρχαιότητας και εφόσον η επιτροπή δεν έχει λόγους να αποκλείσει κάποιον λόγω αρνητικών εγκύρων στοιχείων. Η θητεία των διευθυντών αυτών είναι 3 έτη.
Πράξη 2
Η επιτροπή της πράξης 1 συνέρχεται σε τακτά διαστήματα και εκτιμά πληροφορίες για τη λειτουργία των σχολείων. Τα στοιχεία που συγκεντρώνονται αποτελούν υλικό για την προσεχή αξιολόγηση των διευθυντών των σχολείων. Σε κάθε νέα κρίση, η διαδικασία της πράξης 1 ακολουθείται οπωσδήποτε με ιδιαίτερη έμφαση στην επικοινωνία με τους καθηγητές του σχολείου.
Όρια θητειών
Η 2η θητεία των διευθυντών θα είναι 4ετής και η τρίτη και τελευταία 5ετής. Δηλαδή η συνολική θητεία οποιουδήποτε διευθυντή δε μπορεί να υπερβεί τα 12 έτη.
Υποδιευθυντές: Επιλέγονται από τον διευθυντή του σχολείου. Η θέση τού υποδιευθυντή πρέπει να θεσπιστεί για όλα τα σχολεία, ασχέτως αριθμού τμημάτων.
Αντιρρήσεις: Για τις παραπάνω προτάσεις μπορούν να διατυπωθούν εύλογες ενστάσεις. Η απάντηση, με την μέχρι σήμερα εμπειρία, απλή: Το μη χείρον, βέλτιστον. Υπάρχουν σήμερα σε διευθυντικές θέσεις, άνθρωποι οι οποίοι δεν θα είχαν καμιά προοπτική, αν τα σχολεία ήταν ιδιωτικά. Με το σημερινό καθεστώς μπορεί ένας καθηγητής να είναι αδιάφορος για το σχολείο, να είναι ανεπαρκής επαγγελματικά, να έχει ως κύριο έργο τα ιδιαίτερα μαθήματα και πάρεργο το σχολείο, κι όμως την κατάλληλη στιγμή να υποβάλλει την αίτηση και να γίνεται διευθυντής. Και το χειρότερο, να δίνει αρνητικά δείγματα γραφής ως διευθυντής, και να επανεπιλέγεται. Δεν είναι λίγοι και εκείνοι οι οποίοι στηρίζουν την αναρρίχησή τους σε συνδικαλιστικά ερείσματα.
Οι ανωτέρω προτάσεις βέβαια, καθώς θα δοκιμάζονται στην πράξη, θα πρέπει να βελτιώνονται και να μην αφήνονται τα πράγματα να χαλαρώνουν σταδιακά και μετά να μη μπορούν να συμμαζευτούν…
26. ΣΧΟΛΙΚΟΙ ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ
Ο θεσμός του σχολικού συμβούλου ήταν αίτημα των καθηγητών από τη δεκαετία του 70. Οι πρώτοι σύμβουλοι άρχισαν να εμφανίζονται στα σχολεία το σχ.έτος 1982-83. Υπήρξαν αξιόλογοι που προσέφεραν βοήθεια και συμπαράσταση στους νέους καθηγητές αλλά υπήρξαν και πολλοί που δεν είχαν το αναγκαίο επίπεδο. Έτσι, με την πάροδο των ετών, ο θεσμός έχασε τη βαρύτητα που όφειλε να έχει στη συνείδηση των καθηγητών. Για να γίνει κάποιος σχολικός σύμβουλος πρέπει πρώτα και κύρια να είναι καλός καθηγητής. Στα ισχύοντα κριτήρια αυτό λείπει!
Πρόταση 1: Για να έχει κάποιος το δικαίωμα να διεκδικήσει θέση συμβούλου πρέπει: α) Να έχει τουλάχιστον 15 χρόνια υπηρεσίας μέσα στην τάξη.
β) Να έχει υπηρετήσει και σε Γυμνάσια και σε Λύκεια.
γ) Να έχει διδάξει όλα τα μαθήματα της ειδικότητάς του.
δ) Να διαθέτει επαρκή αριθμό εκθέσεων από τις οποίες θα προκύπτει ότι είναι εξαιρετικής ικανότητας καθηγητής. Οι εκθέσεις αυτές θα έχουν συνταχθεί από σχολικούς συμβούλους οι οποίοι θα έχουν παρακολουθήσει ώρες διδασκαλίας του καθηγητή σε διάφορα σχολικά έτη. Οι παρακολουθήσεις αυτές θα έχουν προκύψει ως εξής: Μετά τη συμπλήρωση 5ετούς υπηρεσίας, όποιος καθηγητής επιθυμεί, υποβάλλει αίτηση αξιολόγησης. Αυτό σημαίνει ότι από τη στιγμή εκείνη δύο σχολικοί σύμβουλοι, από κοινού, θα μπορούν να παρακολουθούν κάποιες ώρες διδασκαλίας του καθηγητή σε διάφορα τμήματα.
Παράλληλα οι σύμβουλοι θα μπορούν να συντάσσουν εκθέσεις και από την εν γένει δραστηριότητα του καθηγητή, όπως αυτή θα εκδηλώνεται από τις διάφορες επιμορφωτικές εκδηλώσεις.
Οι εκθέσεις αυτές θα αποτελούν την κύρια πηγή πληροφοριών για έναν μελλοντικό σύμβουλο.
Πρόταση 2: Τα συνεκτιμώμενα προσόντα του υποψηφίου συμβούλου θα είναι: Οι μεταπτυχιακές του σπουδές, το συγγραφικό του έργο, οι δημοσιεύσεις κλπ. πάντα υπό την προϋπόθεση ότι όλα τα παραπάνω έχουν σχέση με την εκπαιδευτική επάρκεια ενός συμβούλου. (Υπάρχουν σύμβουλοι οι οποίοι έχουν συγγράψει διάφορα βιβλία, πχ. τα μοναστήρια τής τάδε περιοχής, και έχουν μαζέψει αριθμητική βαθμολογία, κατά το ισχύον σύστημα επιλογής). Οι κρίσεις των συμβούλων θα είναι ποιοτικές και δεν θα ισχύει η αριθμητικοποίηση των προσόντων.
Πρόταση 3 : Αν σε κάποιες περιπτώσεις οι θέσεις των υποψηφίων συμβούλων είναι περισσότερες από τους έχοντες τα αναγκαία ποιοτικά προσόντα, είναι προτιμότερο να μείνουν κάποιες θέσεις κενές, παρά να υπονομευθεί η σοβαρότητα του θεσμού με τη επιλογή ενός ανεπαρκούς.
Πρόταση 4 : Η θητεία των συμβούλων είναι 5ετής.
Πρόταση 5 : Οι σύμβουλοι έχουν 1 ή 2 ώρες μάθημα σε κάποιο σχολείο. Για να μη χάνουν την επαφή με την τάξη και για να μη παραξενεύονται, όταν οι καθηγητές τούς περιγράφουν διάφορες καταστάσεις, τις οποίες πιθανόν να έχουν ξεχάσει από τότε που ανέβηκαν στο βάθρο του συμβούλου.
Πρόταση 6 : Για την επανεπιλογή των συμβούλων βλέπε κεφάλαιο 27, πρόταση 5. Οι σύμβουλοι δεν επιλέγονται για τρίτη θητεία.
27. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ
Κατά καιρούς ακούγονται φωνές για την αξιολόγηση των διδασκόντων. Ο θεσμός υπήρχε μέχρι το 1981. Ο αξιολογητής ήταν ο επιθεωρητής, κατά κανόνα αυταρχικός, δυναστικός, προσβλητικός. Οι εξαιρέσεις λίγες. Παρά την ύπαρξη του επιθεωρητή οι κακοί και οι ανεπαρκείς δεν έλειψαν. Πολλοί άξιοι παραμερίστηκαν και άλλοι υπέστησαν πειθαρχικές διώξεις με ασήμαντες αφορμές. Πολυετές αίτημα η κατάργηση του επιθεωρητή και η θεσμοθέτηση του σχολικού συμβούλου. Από το 1982 έπαυσε κάθε μορφής αξιολόγηση. Το να περνάμε από το ένα άκρο στο άλλο, είναι σύνηθες στη χώρα μας. Η αξιολόγηση όμως χρειάζεται για να βρίσκουμε αφ’ ενός τους ιδιαίτερα ικανούς και αφ’ ετέρου τους ακατάλληλους.
Πρόταση 1: Οι καθηγητές που επιθυμούν να αξιολογηθούν, υποβάλλουν σχετική δήλωση. Με τις αξιολογήσεις αυτές θα βρεθούν όχι μόνο οι μελλοντικοί σχολικοί σύμβουλοι αλλά και οι καθηγητές εκείνοι που θα μπορούσαν να γίνουν υποδείγματα για τους υπολοίπους, κυρίως για τους νέους. Η ανακάλυψη δηλαδή, καθηγητών που έχουν ιδιαίτερα ανεπτυγμένο το χάρισμα της μεταδοτικότητας ή κατάφεραν με αυτοεπιμόρφωση και προσωπική αναζήτηση να καταστήσουν τη διδασκαλία κάποιων ενοτήτων ελκυστική και αποτελεσματική, θα συμβάλει στην ανύψωση του επιπέδου και αυτών που θα τους παρακολουθήσουν, με ευθύνη και συντονισμό των συμβούλων.
Πρόταση 2: Στις περιπτώσεις που θα υπάρξουν βάσιμες καταγγελίες για ανεπάρκεια συγκεκριμένου καθηγητή, ο διευθυντής δευτεροβάθμιας ζητά τη συγκρότηση επιτροπής από συμβούλους, η οποία ερευνά, επισκέπτεται και παρακολουθεί κάποιες ώρες διδασκαλίας τού καθηγητή, αξιολογεί και αποφαίνεται για την ανάγκη συστάσεων ή συγκεκριμένης υποστήριξης προς τον καθηγητή, ή μεταβολής κάποιων συνθηκών (πχ. απόσπαση του καθηγητή κλπ). Στις περιπτώσεις αδυναμίας προσαρμογής του καθηγητή, επιβάλλεται η μετάταξή του σε άλλες υπηρεσίες. Σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να γίνεται ανεκτή η παρουσία ακατάλληλων στην εκπαίδευση.
Πρόταση 3: Η γενίκευση της αξιολόγησης όλων με την παλιά μέθοδο και της βαθμολόγησης των καθηγητών αριθμητικά, δεν έχει να προσφέρει κανένα πρακτικό όφελος. Μέσα από τις συνεχείς προσπάθειες των συμβούλων – περιεκτικές διαλέξεις, δειγματικές διδασκαλίες, πρωτότυπα πειράματα, τακτικές επαφές των καθηγητών για ανταλλαγή απόψεων κλπ.- ο καθένας θα αυτοαξιολογείται και θα αισθάνεται την πίεση, βλέποντας τους άλλους να παίρνουν μέρος σε πρωτοβουλίες πέρα από την απλή διεκπεραίωση κάποιας διδακτέας ύλης.
Πρόταση 4: Κάθε χρόνο, ο διευθυντής του σχολείου συμπληρώνει τυποποιημένο ερωτηματολόγιο για όποιους από τους υπηρετούντες καθηγητές έχει να διατυπώσει θετικές κρίσεις στον υπερθετικό βαθμό. Τα ερωτηματολόγια αποτελούν στοιχεία του υπηρεσιακού φακέλου και χρησιμοποιούνται, όταν ο καθηγητής διεκδικήσει διευθυντική θέση.
Πρόταση 5: Για την παρακολούθηση του έργου των συμβούλων υπάρχει ειδικό σώμα αξιολογητών στο υπουργείο, το οποίο δεν αρκείται στην ανάγνωση των εκθέσεων που υποβάλλουν κατά καιρούς οι σύμβουλοι για τη δραστηριότητά τους αλλά έρχεται σε επαφή με τους καθηγητές της περιοχής και μορφώνει γνώμη για το έργο του συμβούλου. Αυτή η γνώμη θα είναι και το βασικό κριτήριο της επανεπιλογής του συμβούλου.
28. ΔΙΑΡΚΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
Στο υπουργείο υπάρχει μια Διαρκής Αξιολογική Επιτροπή η οποία ανεξάρτητα από επιτροπές κρίσεων, παρακολουθεί με διάφορους τρόπους τι συμβαίνει στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση.
Η επιτροπή αυτή αξιολογεί πληροφορίες για τυχόν προβλήματα ή ενέργειες που αμαυρώνουν τη λειτουργία των σχολείων και παραμένουν χωρίς θεραπεία. Αξιολογεί ομοίως πληροφορίες για εξαιρετικές δραστηριότητες σχολείων και καθηγητών (και ευτυχώς υπάρχουν ακόμα πολλές στα σχολεία μας), και φροντίζει, αφενός να ενισχύει τις προσπάθειες αυτές, αφετέρου να κοινοποιεί τις πληροφορίες αυτές σε όλα τα σχολεία για παραδειγματισμό. Η επιτροπή αυτή έχει την υποχρέωση να παρεμβαίνει με σχετική έκθεση στις κρίσεις των στελεχών της εκπαίδευσης. Με τις παρεμβάσεις αυτές, είναι δυνατόν να αποτραπούν φαινόμενα συντεχνιακών πρακτικών.
29. ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΑ
Περιττά γραφεία
Σε κάθε διεύθυνση υπάρχουν γραφεία: Αγωγής Υγείας, Περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, Καλλιτεχνικών, Σχολικού επαγγελματικού προσανατολισμού. Πρέπει να επανεξεταστεί η αναγκαιότητα των γραφείων αυτών, δηλαδή ένας επανακαθορισμός των αντικειμένων τους και των στόχων τους.
Περιφερειακές διευθύνσεις
Οι διευθύνσεις αυτές ιδρύθηκαν πριν μερικά χρόνια και η παρουσία τους δεν προσέφερε κάποια βελτίωση στην διοικητική οργάνωση της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Δημιούργησαν και προβλήματα γραφειοκρατίας. Πρέπει να καταργηθούν.
ΠΥΣΔΕ
Η παρουσία αιρετών εκπροσώπων στα συμβούλια, δεν θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς, ότι συνέβαλε στην αξιοκρατία. Το αντίθετο συνέβη πολλές φορές. Δεν έλειψαν οι περιπτώσεις κομματικών ισορροπιών. Οι αρμοδιότητες του ΠΥΣΔΕ να μεταφερθούν στις επιτροπές που προτείνονται στο κεφάλαιο 25.
Συνδικαλισμός:
Σε κάθε περίπτωση που κάποια ΕΛΜΕ ή η ΟΛΜΕ διαπιστώνουν κρούσματα αναξιοκρατίας, καισαρικής συμπεριφοράς, ανεπάρκειας κλπ. αποστέλλουν αναφορά στην Διαρκή Αξιολογική Επιτροπή η οποία υποχρεούται να ερευνήσει και να ενεργήσει δεόντως, δηλαδή να προβεί σε αναγκαίες συστάσεις ή να προχωρήσει στην αποπομπή κάποιου αξιωματούχου.
Στατιστικομανία:
Υπάρχει μια χρόνια μανία τού υπουργείου να ζητά πλήθος στοιχείων. Κανείς δεν ασχολείται να καταργήσει κάποιες απαιτήσεις που ξέμειναν από το παρελθόν. Οι διευθυντές των σχολείων έχουν πολλές υποχρεώσεις και αναγκάζονται να ξοδεύουν πολλές ώρες για περιττά στοιχεία.
Γραμματείς-επιστάτες στα σχολεία:
Το αίτημα παμπάλαιο. Η πιο πρακτική λύση είναι να μπορεί το σχολείο να προσλαμβάνει έναν πολυτεχνίτη για όλες τις δουλειές. Δηλαδή να υπάρχει σε κάθε σχολείο ένας ικανός άνθρωπος που θα μπορεί να λύνει προβλήματα που αναφύονται καθημερινά στο κτήριο (πόρτες, παράθυρα, βρύσες, τουαλέτες, διακόπτες, λάμπες, γραψίματα στους τοίχους, φθορές καθισμάτων και πλήθος άλλες περιπτώσεις). Ο ίδιος άνθρωπος θα παίζει και ρόλο γραμματέα, όταν θα έχει χρόνο.
Σεμινάρια
Τα διάφορα σεμινάρια που οργανώνονται κατά καιρούς πρέπει:
1. Να μην υπονομεύονται λόγω ανεπάρκειας κάποιων παρουσιαστών.
2. Να αξιολογούνται ακριβώς μετά τη λήξη τους.
Τα περισσότερα σεμινάρια μέχρι σήμερα οργανώνονται με λάθος τρόπο: Ορίζεται αρχικά ο αριθμός τών ωρών για τη διάρκειά τους και στη συνέχεια καταβάλλεται προσπάθεια να γεμίσει ο χρόνος αυτός και με διάφορα άσχετα θέματα ή για να ικανοποιηθούν οικονομικά διάφοροι αξιωματούχοι αγορητές που αναζητούν ευκαιρίες. Η διάρκεια του σεμιναρίου πρέπει να καθορίζεται μόνο από το σκοπό για τον οποίο διεξάγεται.
30. ΜΕΤΑΤΑΞΕΙΣ
1) Οι καθηγητές που αποσπώνται σε υπηρεσίες εκτός υπουργείου παιδείας, μετά από 2 χρόνια ή επιστρέφουν στο σχολείο τής οργανικής τους θέσης ή μετατάσσονται στη θέση που είχαν αποσπασθεί.
2) Οι καθηγητές που αποσπώνται σε υπηρεσίες του υπουργείου παιδείας, μετά από 4 χρόνια ή επιστρέφουν στο σχολείο τους ή μετατάσσονται στις υπαλληλικές θέσεις του υπουργείου.
3) Οι καθηγητές που αποσπώνται σε γραφεία βουλευτών, μετά από 4 χρόνια ή επανέρχονται στο σχολείο τους ή μετατάσσονται σε άλλες υπηρεσίες, ώστε να διαγραφούν από τις τάξεις των καθηγητών.
4) Οι καθηγητές που απομακρύνονται από το σχολείο τους λόγω εκλογής σε συνδικαλιστικά αξιώματα, μπορούν να παραμείνουν εκτός σχολείου μέχρι 4 χρόνια συνολικά, για όλο τον υπηρεσιακό τους βίο.
31. ΤΑΧΥΡΡΥΘΜΕΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΕΣ ΣΧΟΛΕΣ
Είναι αναγκαίο, όλοι οι επαγγελματίες να έχουν κάποια στοιχειώδη εκπαίδευση. Όσοι δεν έχουν τίτλο σπουδών ανώτερο από το απολυτήριο Γυμνασίου υποχρεούνται σε 6μηνη εκπαίδευση πριν την απόκτηση της άδειας ασκήσεως επαγγέλματος. Όσοι έχουν ανώτερο τίτλο, υποχρεούνται σε τρίμηνη, τουλάχιστον, εκπαίδευση, αν πρόκειται να ασκήσουν επάγγελμα άσχετο με τον τίτλο σπουδών τους. Έτσι θα έχουμε σωστότερους, κυρίως σε ζητήματα συμπεριφοράς, ταξιτζήδες, πωλητές, επιτηδευματίες, οδηγούς φορτηγών, οδοκαθαριστές κλπ.
Ομοίως απαιτείται κάποια εκπαίδευση και για χόμπι όπως το κυνήγι, η ορειβασία, το ψάρεμα κλπ. Βέβαια η σχετική ευαισθητοποίηση για το περιβάλλον πρέπει να είναι βασικό μέλημα της πρωτοβάθμιας και της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.
32. ΤΡΙΤΟΒΑΘΜΙΑ
Διάρκεια σπουδών-παρωχημένα μαθήματα
Είναι αναγκαίο να επανεξεταστεί ο χρόνος σπουδών στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Είναι παράλογο και δαπανηρό να σπουδάζει κάποιος επί τέσσερα έτη, ενώ θα ήταν αρκετά δύο. Σε πολλές σχολές διδάσκονται μαθήματα που δεν χρειάζονται, οι σπουδαστές ταλαιπωρούνται με άγονη απομνημόνευση, και κατεστημένα, από χρόνια, πανεπιστημιακά συμφέροντα δυναστεύουν τη δημιουργικότητα των νέων. Να εξεταστεί ακόμα, αν χρειαζόμαστε όλες τις σχολές που έχουμε σήμερα.
Ονομασία σχολών
Να απλοποιηθούν οι υπερβολικά περιφραστικές ονομασίες πολλών σημερινών σχολών.
ΤΕΙ
Να ενταχθούν στις πανεπιστημιακές σχολές.
33. ΟΙ ΚΑΤΑΛΗΨΕΙΣ
Το 1973 η εξέγερση-κατάληψη του πολυτεχνείου υπήρξε μια γενναία αντιφασιστική ενέργεια. Τότε είχαμε χούντα με τανκς.
Μετά την εγκαθίδρυση της Δημοκρατίας, το 1974, οποιαδήποτε κατάληψη, αποτελεί απροκάλυπτη φασιστική ενέργεια.
Στη χώρα μας, εδώ και 35 χρόνια, μπορούν οι πάντες να εκφράζονται ελεύθερα, να διαδηλώνουν, να διαμαρτύρονται, να καταγγέλλουν. Υπάρχει πλήθος μαζικών μέσων ενημέρωσης.
Η πλειοψηφία των υποστηρικτών τών καταλήψεων δεν εμφορούνται από αντιδημοκρατικές αντιλήψεις. Θεωρούν πλέον ως δικαίωμα, και μερικοί ως …αγωνιστική υποχρέωση να συμμετάσχουν σε κάποια κατάληψη. Κατάντησε θεσμός. Και τα παιδιά δεν μπορούν να ξεχωρίσουν τα πράγματα. Γι’ αυτό, όλων των βαθμίδων οι δάσκαλοι έχουν υποχρέωση να μην αδιαφορούν σε τέτοιες εκδηλώσεις.
Πρόταση: Στην παραμικρή απόπειρα, ο διευθυντής του σχολείου, προσπαθεί με κάθε τρόπο να αποτρέψει την κατάληψη. Αν κάποιοι καταφέρουν να καταλάβουν τελικά το κτήριο, ο διευθυντής και οι καθηγητές αναλαμβάνουν πρωτοβουλία. Καλούν έναν προς έναν τους κηδεμόνες, και μαζί τους (όσοι έρθουν βέβαια) δημιουργούν τις προϋποθέσεις λύσης τής κατάληψης. Δεν αφήνουν σε καμιά περίπτωση τα παιδιά μόνα τους, μέρα ή νύχτα. Με συνεχή προσπάθεια και με κάθε μέσο, χωρίς βία, οφείλουν να πείσουν τα παιδιά. Δεύτερη κατάληψη στη διάρκεια της θητείας ενός διευθυντή, αποτελεί αρνητικό στοιχείο στην αξιολόγησή του.
34. ΟΙ ΑΠΕΡΓΙΕΣ ΤΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΩΝ
Οι απεργίες των καθηγητών τα τελευταία 33 χρόνια σημάδεψαν την πορεία του συνδικαλιστικού τους κινήματος και παρότι ανέδειξαν τα προβλήματα της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, δεν συνέβαλαν στις αλλαγές που ήταν αναγκαίες.
Οι μισθοί τών καθηγητών να συνδεθούν με τους μισθούς τών δικαστών, με ταυτόχρονη κατάργηση του δικαιώματος της απεργίας.
35.«ΛΕΦΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΙΔΕΙΑ»
Το αίτημα ακούγεται τουλάχιστον για 5 δεκαετίες.
Με παιδεία, οι άνθρωποι γίνονται πολίτες, χωρίς παιδεία, απλώς υπήκοοι.
Με παιδεία, έχουμε πολιτισμό, χωρίς παιδεία, βαρβαρότητα.
Με παιδεία, μπορούμε να κρατήσουμε την ιδιοπροσωπία μας, χωρίς
παιδεία, πολτοποιούμαστε μέσα στο χωνευτήρι του κόσμου.
…… …….
Όσα και να ξοδευτούν για την παιδεία θα είναι λίγα.
Οι δαπάνες για την παιδεία σήμερα, σε σχέση με το αποτέλεσμα, είναι τεράστιες…
36. ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Το ψυχικό σθένος του δασκάλου
Ο καθηγητής που μπαίνει σε μια τάξη η οποία ανταποκρίνεται και συμμετέχει στη μαθησιακή διαδικασία, αισθάνεται μεγάλη ικανοποίηση και εκλεκτή συγκίνηση. Καταβάλλει προσπάθεια να ανταποκριθεί κατά τον καλύτερο τρόπο. Ακόμα επιδιώκει να αυτοεπιμορφώνεται, αφού διαπιστώνει ότι η τάξη έχει απαιτήσεις.
Ο καθηγητής που μπαίνει σε τάξη στην οποία κυριαρχεί η αδιαφορία, μετά από επανειλημμένες προσπάθειες να επιτελέσει την αποστολή του, εγκαταλείπει σταδιακά, απογοητεύεται και υπάρχει ο κίνδυνος να μετατραπεί σε απλό διεκπεραιωτή κάποιας ύλης, αδιαφορώντας για το ποιος θα μάθει και ποιος δε θα μάθει. Το φαινόμενο είναι κανόνας στα ενδοσχολικώς εξεταζόμενα μαθήματα της Γ΄ Λυκείου, σε μερικά μαθήματα πανελλαδικώς εξεταζόμενα στα οποία η πλειοψηφία των μαθητών δεν μετέχει για να μη χαλάσει τη σειρά που άρχισε στο φροντιστήριο από τον Αύγουστο, (και η οποία σειρά δεν διασαλεύεται από καταλήψεις και άλλες αναίτιες απώλειες ωρών), σε τμήματα στα οποία πολλοί μαθητές αδυνατούν να βρουν μια λέξη στο λεξικό, να εκτελέσουν προσθέσεις-αφαιρέσεις χωρίς κομπιουτεράκι (για διαίρεση ούτε λόγος, μπορούν να την κάνουν ελάχιστοι), μαθητές που δεν μπορούν να τοποθετήσουν τον Κολοκοτρώνη στην 25η Μαρτίου ή στην 28η Οκτωβρίου κλπ.
Η μετατροπή των καθηγητών, από δασκάλους σε απασχολητές εφήβων έχει ολέθριες συνέπειες στην πίστη τής αποστολής τους.
Μέσα σ’ αυτές τις συνθήκες, και με δεδομένη την προσχηματική αξιοκρατία, οι φιλότιμοι έχουν λιγοστέψει. Ο ενθουσιασμός αυτών που αγαπούν το επάγγελμα - λειτούργημα δίνει, αργά αλλά σταθερά, τη θέση του στην κόπωση του «τίποτα πια δε γίνεται».
Τελευταίο οχυρό το σχολείο
Η κοινωνία μας καθημερινά, διδάσκει τις καταλήψεις και τα μπλόκα, τον ετσιθελισμό, την περιφρόνηση του άλλου, την καταστροφή τής δημόσιας περιουσίας, την κακοποίηση του περιβάλλοντος, την αδιαφορία κλπ.
Η τηλεόραση, και κατά κύριο λόγο το μεγαλύτερο μέρος τής ιδιωτικής, αφού έφερε μέσα σ’ όλα τα σπίτια την ευτέλεια και την, κατά κόρον, προβολή αρνητικών προτύπων, επιβάλλει μέρα με τη μέρα τη χυδαιότητα και τη βωμολοχία, ακόμα και σε εκπομπές για παιδιά.
Το διαδίκτυο στήνει βρόχια με πανέξυπνους τρόπους και εξελίσσεται στη μεγαλύτερη απειλή που υπήρξε ποτέ για τους νέους.
Οι οικογένειες χάνουν συνεχώς τη δυνατότητα παροχής ηθικής στήριξης στα μέλη τους.
Μέσα σ’ αυτό το τοπίο, το τελευταίο οχυρό είναι το σχολείο. Αλλά το οχυρό αυτό έχει αδυνατίσει επικίνδυνα. Επείγουν τα οχυρωματικά έργα για να υπάρξει μέλλον.
Στο οικοδόμημα αυτό υπάρχουν πολλοί ένοικοι. Οι μισοί προσπαθούν να βελτιώσουν τις συνθήκες ζωής μέσα σ’ αυτό, πότε κλείνοντας κάποιες τρύπες, πότε διορθώνοντας καμιά πόρτα. Οι άλλοι μισοί είτε αδιαφορούν είτε προκαλούν φθορές στο κτήριο, ως αντίδραση στον ιδιοκτήτη.
Ο ιδιοκτήτης αλλάζει αρκετές φορές. Κάθε φορά που έρχεται νέος ιδιοκτήτης υπόσχεται στους διαμαρτυρόμενους ενοίκους να βελτιώσει το οικοδόμημα. Έτσι, άλλος αλλάζει τις κουρτίνες και μάλιστα πολυτελείας, άλλος βάφει τους υγρούς τοίχους με ακριβή μπογιά, άλλος στολίζει το σπίτι με νέα κάδρα, άλλος εξωραϊζει την είσοδο κλπ.
Το κτήριο παραμένει άθλιο και η ζωή συνεχίζεται.
Το κτήριο αυτό φέρει το όνομα «Παιδεία»...
(ένοικος του οικοδομήματος για 30 χρόνια)
ΠΑΙΔΕΙΑ 2009
Α. Πώς φτάσαμε εδώ (σελ.1-2)
Β. Πού βρισκόμαστε σήμερα (σελ.3-4)
Γ. Τι πρέπει να γίνει (σελ.4-25) – 36 θέματα
Α. ΠΩΣ ΦΤΑΣΑΜΕ ΕΔΩ
1. Το 1980 (Κυβέρνηση Γ. Ράλλη, Υπουργός Παιδείας Ι. Βαρβιτσιώτης) καθιερώνεται η υποχρεωτική φοίτηση στο Γυμνάσιο. Κι έτσι, πολλοί μαθητές που τελειώνουν το Δημοτικό, στο οποίο έχει καταργηθεί η στασιμότητα, και υστερούν ακόμα και στην ανάγνωση, βρίσκονται σε ένα περιβάλλον που έχει απαιτήσεις ανώτερες των δυνάμεών τους. Είναι σαν να υποχρεώνεις μια ομάδα αθλητών να γίνουν όλοι αρσιβαρίστες, άσχετα αν η κατατομή τού σώματός τους επιτρέπει κάτι τέτοιο. Το πρόβλημα της παρουσίας αυτών των, όχι λίγων, αδύνατων μαθητών λύνεται με …ελληνικό τρόπο: Καταργούνται οι προαγωγικές εξετάσεις στο Γυμνάσιο! Κι έτσι η προαγωγή ή η απόρριψη γίνεται με βάση την προφορική βαθμολογία. Οι περισσότεροι καθηγητές δεν …κατανοούν το νέο πνεύμα, και τον Ιούνιο του 1981 προκύπτει σημαντικός αριθμός απορριπτομένων, ιδιαίτερα βέβαια στην Α΄ τάξη. Το υπουργείο δίνει και πάλι τη λύση. Οι απορριφθέντες καλούνται λίγες μέρες μετά την έκδοση των αποτελεσμάτων να προσέλθουν σε γραπτές εξετάσεις ως ανεξεταστέοι. Ενώ δηλαδή οι μαθητές δεν προήχθησαν με την ελαστική προφορική βαθμολογία, καλούνται τώρα σε γραπτή! Αρκετοί όμως καθηγητές δεν ακούν αυτό που τους λέει το Υπουργείο στο αυτί, κι έτσι προκύπτουν και πάλι απορριπτόμενοι, λιγότεροι βέβαια. Το Υπουργείο λοιπόν επιμένει και τους ξανακαλεί σε γραπτές εξετάσεις το Σεπτέμβριο 1981! Αφού επιτέλους έλαβαν το μήνυμα και οι τελευταίοι, αρχίζει πλέον να συντελείται η μετατροπή του Γυμνασίου σε Εφηβικό Σταθμό…
2. Τον Οκτώβριο του 1981, την πρώτη εβδομάδα μετά τις εκλογές (Κυβέρνηση Α. Παπανδρέου, Υπουργός Παιδείας Ε. Βερυβάκης) καταργούνται οι πανελλαδικές εξετάσεις για την εισαγωγή στο Λύκειο και καλούνται όσοι απέτυχαν στις προηγηθείσες εξετάσεις να εγγραφούν ακωλύτως στα Λύκεια! Αρχίζει να συντελείται η μετατροπή και του Λυκείου σε Εφηβικό Σταθμό…
3. Καταργούνται οι πανελλαδικές εξετάσεις της Β΄ Λυκείου και μένουν οι πανελλαδικές της Γ΄ Λυκείου σε 4 μαθήματα.
4. Το καθεστώς τής λειτουργίας της Γ΄ Λυκείου μόνο για τις πανελλαδικές εξετάσεις συνεχίζεται. Στα άλλα μαθήματα, τα «δεύτερα», οι καθηγητές παρακαλούν τους μαθητές να …κάνουν μάθημα.
5. Οι απόφοιτοι των Τεχνικών Λυκείων καταλαμβάνουν συγκεκριμένο ποσοστό των θέσεων στα ΤΕΙ. Κι έτσι εισάγονται σε ΤΕΙ, μαθητές που πετυχαίνουν στις πανελλαδικές εξετάσεις βαθμούς 3 και 4 (με άριστα το 20) και αποκλείονται μαθητές του Γενικού Λυκείου που γράφουν πάνω από τη βάση.
6. Η ποιότητα της πλειοψηφίας των σπουδαστών σε αρκετά ΤΕΙ είναι απελπιστική. Παρά ταύτα οι περισσότεροι εξέρχονται πτυχιούχοι.
7. Το 1990-91 (Κυβέρνηση Κ. Μητσοτάκη, Υπουργός Παιδείας Β. Κοντογιαννόπουλος και μετά Γ. Σουφλιάς) επαναφέρονται οι προαγωγικές εξετάσεις στο Γυμνάσιο.
8. Το 1996 (Κυβέρνηση Κ. Σημίτη, Υπουργός Παιδείας Γ. Αρσένης) εξαγγέλλεται νέα εξεταστική ρύθμιση, βαφτισμένη βέβαια ως μεταρρύθμιση. Επαναφέρονται οι πανελλαδικές εξετάσεις στη Β΄ Λυκείου. Οι πανελλαδικές εξετάσεις της Β΄ και της Γ΄ διεξάγονται σε όλα τα μαθήματα. Τα φροντιστήρια αυξάνονται. Στις πρώτες πανελλαδικές τής Β΄ Λυκείου το σχ.έτος 98-99 φαίνεται ανάγλυφα η κατάσταση στο Λύκειο. Οι μισοί μαθητές γράφουν κάτω από τη βάση. Πολλά Μέσα Μαζικής Εξαχρείωσης μιλούν για σφαγή.
9. Με την παραπάνω ρύθμιση όλοι οι τύποι Λυκείου αντικαθίστανται από το Ενιαίο. Καταργούνται τα λίγα Πολυκλαδικά Λύκεια, παρότι, όταν ιδρύθηκαν, παρουσιάστηκαν ως η τελική λύση της μεταγυμνασιακής εκπαίδευσης. Τα Τεχνικά (ΤΕΛ) αντικαθίστανται από τα ΤΕΕ και η όποια τεχνική εκπαίδευση υποβαθμίζεται.
10. Το 2000 (Κυβέρνηση Κ. Σημίτη, Υπουργός Παιδείας Π. Ευθυμίου) η εξεταστική ρύθμιση συμμαζεύεται με περιορισμό τού αριθμού τών πανελλαδικώς εξεταζομένων μαθημάτων και με την κουτοπόνηρη ευρεσιτεχνία τής διάκρισης του βαθμού πρόσβασης από το βαθμό προαγωγής. Έτσι καταργούνται στην πράξη οι απορριπτόμενοι. Η …φιλολαϊκή πολιτική ακμάζει.
11. Το 2004 (Κυβέρνηση Κ. Καραμανλή, Υπουργός Παιδείας Μ. Γιαννάκου) εφαρμόζεται νέα «μεταρρύθμιση». Καταργούνται οι πανελλαδικές τής Β΄ (προεκλογική εξαγγελία…) και περιορίζεται ο αριθμός τών πανελλαδικώς εξεταζομένων μαθημάτων τής Γ΄ σε έξι. Το Ενιαίο Λύκειο ξαναβαφτίζεται Γενικό, τα ΤΕΕ μετονομάζονται σε ΕΠΑΛ ή ΕΠΑΣ, και οι σφραγιδοποιοί αυξάνουν και πάλι τον κύκλο εργασιών τους… Καθιερώνεται η βάση για την εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Με τη ρύθμιση αυτή επιδιώκεται η αποτροπή εισαγωγής μαθητών στην τριτοβάθμια με προκλητικά χαμηλές γραπτές επιδόσεις. Αυτό έχει ως συνέπεια να κινδυνέψουν με κλείσιμο κάποια περιφερειακά ΑΕΙ και ΤΕΙ. Οι διαμαρτυρίες Δημάρχων, Βουλευτών και λοιπών Τοπαρχών εκδηλώνονται έντονες. «Ευτυχώς», αρκετά θέματα των πανελλαδικών του 2007 είναι πανεύκολα, κι έτσι φτάνουν τη βάση αρκετοί, ώστε να μη κινδυνέψουν πολλές καφετέριες της επαρχίας…
Απολογισμός τριακονταετίας 1979-2009: Μια διαρκής κολοκυθιά: Εξετάσεις και στη Β’ ή μόνο στη Γ΄; Σε 6 μαθήματα ή σε 4 ή σε 14 ή σε 6 πάλι; Να υπάρχει βάση ή όχι; Κοκ. Κριτήρια των αλλαγών: Το πολιτικό κόστος, η τοπική οικονομία, το ΑΕΠ (βλέπε και σχολικές εκδρομές), απορρόφηση ευρωπαϊκών κονδυλίων (πχ. «μεταρρύθμιση» 1996), ποικίλα συμφέροντα (παραπαιδεία, συγγραφή βιβλίων κ.ά.).
Β. ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΟΜΑΣΤΕ ΣΗΜΕΡΑ (2009)
1. Οι μισοί μαθητές της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (Γυμνάσιο, Λύκειο) αδυνατούν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις τού προγράμματος (οι μισοί δεν είναι σχήμα λόγου). Πάντως σχεδόν όλοι οι μαθητές προάγονται. Δηλαδή οι μισοί προάγονται με ψεύτικους βαθμούς. Βασικά απορρίπτονται μόνο οι μαθητές που υπερβαίνουν το όριο των απουσιών, το οποίο είναι μεγάλο, και το κάνει μεγαλύτερο η ανοχή-συνενοχή υπουργείου, καθηγητών, γονέων. Οι μισοί λοιπόν μαθητές πλήττουν αφόρητα σ’ αυτό το στυφό σχολειό και μόνη ικανοποίηση τους είναι τα διαλλείματα και οι εκδρομές καθώς και ο χαβαλές που γίνεται σε κάποιες διδακτικές ώρες. Οι μαθητές αυτοί εξετάζονται και αξιολογούνται και, πολλοί, μέσα από τα αισθήματα απαξίωσης που τους δημιουργούνται, αρχίζουν να μισούν το σχολείο, την κοινωνία, τα πάντα. Τα σχολεία μας έτσι, παίζουν και τον καταστροφικό τους ρόλο για την προσωπικότητα των αυριανών πολιτών. Εδώ εκκολάπτονται και τα μολότωφ. Εξάλλου οι καταστροφές στα σχολικά κτήρια, μικρές ή μεγάλες δεν είναι ασυνήθιστες. Πάντως και πολλοί καλοί μαθητές υποφέρουν από ανιαρά μαθήματα.
2. Το Λύκειο είναι : α) Εφηβικός σταθμός β) Εκδοτήριο τίτλων γ) Φροντιστήριο δ) Οργανωτής μακρινών εκδρομών και ε) Ολίγον σχολείο.
3. Οι απόφοιτοι του Γυμνασίου και του Λυκείου έχουν πολύ μικρό φορτίο γνώσεων και χαμηλό επίπεδο καλλιέργειας. Οι περισσότεροι απόφοιτοι των Λυκείων δεν μπορούν να λύσουν απλά προβλήματα πρακτικής αριθμητικής αλλά γνωρίζουν ανώτερα μαθηματικά, είναι ανιστόρητοι, αγεωγράφητοι, δεν έχουν στοιχειώδεις γνώσεις ανθρωπολογίας, αστρονομίας, κοινωνιολογίας κλπ. (η θεωρία της εξέλιξης, εκτός ύλης!). Πολλοί πιστεύουν τα ωροσκόπια, είναι θρησκόληπτοι, δίνουν στη σαβούρα της τηλεόρασης υψηλά ποσοστά και έχουν αρκετά ακόμα γνωρίσματα αμόρφωτων ανθρώπων.
Αν εξετάσουμε την ποιότητα της σημερινής ελληνικής κοινωνίας, και υπάρχουν πολλοί δείκτες, μπορούμε να βγάλουμε χρήσιμα συμπεράσματα για την ποιότητα της παιδείας που προσφέρουν τα σχολεία μας.
4. Τα μαθήματα γενικής παιδείας της Γ΄ Λυκείου που εξετάζονται ενδοσχολικά, γίνονται προσχηματικά. Παράδειγμα: Το έξοχο μάθημα του Επιταφίου τού Θουκυδίδη, μία ώρα την εβδομάδα, πηγαίνει χαμένο μέσα στην αδιαφορία τού συνόλου σχεδόν των μαθητών οι οποίοι δεν ξοδεύουν φαιά ουσία για «άχρηστα» μαθήματα…
5. Το επίπεδο των περισσότερων μαθημάτων κατεύθυνσης είναι υπερβολικά υψηλό, ιδιαίτερα των Μαθηματικών και της Φυσικής. Μεγάλο μέρος τής ύλης τους είναι της τριτοβάθμιας.
6. Το αδιάβλητο των πανελλαδικών εξετάσεων δεν είναι δεδομένο διότι: 1) οι εξεταζόμενοι μπορούν να βγαίνουν από την αίθουσα εξέτασης για τουαλέτα, και αυτό δεν είναι σπάνιο, χωρίς να ερευνηθεί αν φέρουν σημειώσεις, κινητό τηλέφωνο ή άλλα μέσα υποκλοπής. 2) Σε κάποια πολύ μικρά εξεταστικά κέντρα υπάρχει ο κίνδυνος πλημμελούς επιτηρήσεως ή και υποβοηθήσεως. 3) Στα θέματα πολλαπλής επιλογής είναι πανεύκολη η συνεργασία τών εξεταζομένων 4) Οι βαθμολογητές δεν αξιολογούνται και δεν αναζητείται η αιτία μεγάλων διαφορών βαθμολογίας.
7. Στην τεχνική εκπαίδευση το ποσοστό των μαθητών που αδυνατεί να ανταποκριθεί υπερβαίνει το 80%.
Γ. ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΙΝΕΙ
1. ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ
Τι θα κάνουμε με τα παιδιά, δηλαδή τους μισούς μαθητές, που δε μπορούν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του Γυμνασίου, στο οποίο φτάνουν από το Δημοτικό μη έχοντας άλλη επιλογή; Πρέπει τα παιδιά ούτε να εγκαταλείψουν το σχολείο ούτε να παραμείνουν σαν κατάδικοι που τιμωρήθηκαν σε καταναγκαστικά έργα.
Σήμερα, μεγάλο μέρος της διδακτέας ύλης, σε πολλά μαθήματα, ιδιαίτερα στα φιλολογικά, είναι πολύ δύσκολο. Πρέπει να αναμορφωθεί το πρόγραμμα του Γυμνασίου, έτσι ώστε να γίνει και ελκυστικό για όλα τα παιδιά, και αποτελεσματικό, δηλαδή να εξυπηρετεί το σκοπό του, που είναι να μορφώνει και να καλλιεργεί.
Όμως πολλά παιδιά δε θα μπορούν να ανταποκριθούν σε κάποια μαθήματα όπως μαθηματικά, φυσική, κα. Πρέπει να απαλλάξουμε τα παιδιά αυτά από απαιτήσεις που είναι πάνω από τις δυνατότητές τους.
Το πρόγραμμα της Α΄ τάξης θα είναι κατά 80% επανάληψη της ύλης τού Δημοτικού, ώστε οι μαθητές να την εμπεδώνουν και να μπορούν να συνεχίσουν χωρίς πολλά κενά, τα οποία καθιστούν τη σημερινή ύλη τού Γυμνασίου πολύ δύσκολη. Το εβδομαδιαίο πρόγραμμα δεν θα υπερβαίνει τις 28 ώρες.
Το πρόγραμμα της Β΄ και της Γ΄ τάξης περιλαμβάνει 20 ώρες υποχρεωτικές για όλους και 8 ώρες επιλογής. Στις ώρες επιλογής θα περιλαμβάνονται επιπλέον ώρες Μαθηματικών, Φυσικής, Χημείας, Γλώσσας, Ιστορίας. Από τις 8 αυτές ώρες ο μαθητής θα επιλέγει τουλάχιστον 2. Όσοι θέλουν θα παρακολουθούν και τις 8 ώρες. Σκοπός τής ρύθμισης αυτής είναι να απαλλαγούν πολλοί μαθητές από τη βασανιστική συμμετοχή σε μαθήματα για τα οποία δεν έχουν καμιά έφεση. Θα προκύψει και το όφελος των υπολοίπων, από την απουσία των μαθητών οι οποίοι σήμερα, πλήττοντες και υποφέροντες, δυσκολεύουν την ομαλή διεξαγωγή του μαθήματος. Υπάρχουν μαθητές που συναρπάζονται από μια μαθηματική άσκηση και άλλοι που σφίγγεται το στομάχι τους. Να σταματήσουμε την καταναγκαστική άρση βαρών για όλους.
Τι θα γίνει μετά το Γυμνάσιο : Ο μαθητής θα μπορεί, αν το επιθυμεί, να πάει στο Λύκειο ή στην Τεχνική σχολή.
2. ΤΟ ΛΥΚΕΙΟ
Το Λύκειο θα είναι ενός τύπου και θα έχει, και στις τρεις τάξεις του, έναν πυρήνα υποχρεωτικών για όλους μαθημάτων, τέτοιων ώστε οι απόφοιτοί του να κατέχουν ένα επαρκές φορτίο γνώσεων και ένα υψηλό επίπεδο καλλιέργειας. Δηλαδή να έχουν πολύ καλό επίπεδο γλωσσικής επάρκειας (επαρκής γλώσσα=επαρκής σκέψη), γνώσεις Ιστορίας, Γεωγραφίας, Βιολογίας-Ανθρωπολογίας, Φυσικών επιστημών (Ενιαίο μάθημα: Φυσική-Χημεία–Αστρονομία-Γεωλογία, χωρίς ασκησιολογία), Μαθηματικών επιπέδου Γυμνασίου σε όλες τις τάξεις, Κοινωνιολογίας (σύγχρονη ζωή, μέσα ενημέρωσης, πολιτικός προβληματισμός, λειτουργία της δικαιοσύνης κλπ.), λίγα Αγγλικά και πολύ καλή επαφή με τη λογοτεχνία. Τα Μαθηματικά, η Φυσική, η Χημεία, τα πολλά Αρχαία, τα πολλά Αγγλικά, τα Λατινικά, η Οικονομία, και αρκετά ακόμη θα είναι μαθήματα επιλογής.
Η παρακολούθηση των μαθημάτων επιλογής, θα είναι προϋπόθεση δυνατότητας συμμετοχής στις πανελλαδικές εξετάσεις για την πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, καθώς και για το δικαίωμα διεκδίκησης θέσης στο Δημόσιο με το απολυτήριο του Λυκείου.
Όσοι θέλουν απλώς να αποκτήσουν το απολυτήριο του Λυκείου δεν θα είναι υποχρεωμένοι να παρακολουθούν τα μαθήματα επιλογής.
Ο συνολικός αριθμός των ωρών διδασκαλίας των υποχρεωτικών μαθημάτων και των μαθημάτων επιλογής δεν θα υπερβαίνει τις 28. Τα μαθήματα επιλογής θα διδάσκονται τις τελευταίες ώρες τού ημερησίου προγράμματος.
Τα μαθήματα επιλογής δεν εντάσσονται σε κατευθύνσεις. Με το ωράριο των 28 ωρών, το πρόγραμμα μπορεί να διαμορφώνεται με ευελιξία, ώστε οι μαθητές να μην υποχρεώνονται έμμεσα να επιλέγουν μαθήματα που δεν τους ενδιαφέρουν.
Αντιρρήσεις επί του προγράμματος
Είναι βέβαιο ότι η μετατροπή υποχρεωτικών μέχρι τώρα μαθημάτων σε μαθήματα επιλογής, θα προκαλέσει ισχυρές αντιδράσεις από πολλούς. Ιδιαίτερα από όσους έχουν συμφέρον.
Ακόμη θα διατυπωθούν αντιρρήσεις για την δυνατότητα επιλογής μαθημάτων από την Β΄ Γυμνασίου.
Οι προτεινόμενες μεταβολές έχουν ως γνώμονα την ύψιστη αποστολή τού σχολείου να μορφώνει και να καλλιεργεί, να εκπαιδεύει αλλά να μη παιδεύει (ταλαιπωρεί).
Και όπως έγραψε ο Αλέξανδρος Δελμούζος: «Η αξία ενός σχολείου είναι ανάλογος με την αγάπη που δείχνουν προς αυτό οι τρόφιμοί του»
Ενδεικτικό πρόγραμμα Α΄ Λυκείου: Υποχρεωτικός πυρήνας: Γλώσσα-Λογοτεχνία 7, Ιστορία 2, Μαθηματικά 2, Φυσικές Επιστήμες 2, Βιολογία-Ανθρωπολογία 1, Κοινωνιολογία 2, Αγγλικά 1, Γυμναστική 1, Θρησκειολογία 1, Πληροφορική 1. Κατ’ επιλογήν: Γλώσσα 3, Μαθηματικά 3, Φυσική 2, Χημεία 1, Οικονομία 2, Βιολογία 1, Αγγλικά 2, 2η ξένη γλώσσα 2, Θρησκευτικά 1, Γυμναστική 1.
3. Η ΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ
Η Τεχνική σχολή θα έχει όπως και το Λύκειο τον ίδιο υποχρεωτικό πυρήνα μαθημάτων και τεχνικά μαθήματα τα οποία θα επιλέγει ο μαθητής. Πρέπει επιτέλους να απαλλαγεί η τεχνική εκπαίδευση από την υπερβολική θεωρία και την ασκησιολογία μαθηματικών, φυσικής κλπ. και να δοθεί βαρύτητα στην πρακτική άσκηση. Ο απόφοιτος της Τεχνικής σχολής θα πρέπει με την τριετή φοίτησή του να εξέρχεται ικανός να απασχοληθεί σε ηλεκτρολογικές, υδραυλικές, γεωτεχνικές, μηχανολογικές, οικοδομικές, καλλιτεχνικές κλπ. εργασίες έχοντας παράλληλα και ένα επίπεδο γενικής μόρφωσης που θα τον καθιστά υπεύθυνο πολίτη και εργαζόμενο. Είναι γνωστό το σημερινό χαμηλό επίπεδο ποιότητας εργασίας και επαγγελματικής συνείδησης πλήθους αυτοδίδακτων εμπειροτεχνών. Στις σχολές αυτές θα πρέπει να ενταχθούν μαθήματα ενημέρωσης νέων υλικών και τεχνικών, ώστε οι απόφοιτοι να είναι σε θέση να παρακολουθούν στη συνέχεια την εξέλιξη του αντικειμένου τους. Θα ήταν μεγάλο το εθνικό όφελος, να είναι οι αγρότες μας απόφοιτοι τέτοιων σχολών, ώστε με το επίπεδό τους να μπορούν να σταθούν στον εντεινόμενο ανταγωνισμό σε καθεστώς παγκοσμιοποίησης αλλά και να είναι σε θέση να προασπίζουν τα συμφέροντά τους απέναντι στους εκμεταλλευτές τού κόπου τους, με αυτοοργάνωση και όχι με μπλόκα.
4. ΓΥΜΝΑΣΙΟ-ΛΥΚΕΙΟ-ΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
Για να μην είναι το σχολείο μόνο διεκπεραιωτής διδακτέας ύλης, το πρόγραμμα των διδακτικών ωρών θα εμπλουτίζεται με δραστηριότητες, κατά σχολείο, οι οποίες θα συμβάλλουν στην περαιτέρω καλλιέργεια των μαθητών και θα δίνουν αφορμές, ακόμα και στα αδιάφορα παιδιά, να ανακαλύπτουν κρυμμένα ενδιαφέροντά τους που σήμερα πηγαίνουν χαμένα με αρνητικές συνέπειες στην συναισθηματική τους ισορροπία. Οι δραστηριότητες αυτές θα σχετίζονται με θεατρικές παραστάσεις, απαγγελίες, μουσική παιδεία, χορωδία, εικαστικά, πνευματικές ασκήσεις και ό,τι μπορεί να προκύψει από την διάθεση μαθητών και καθηγητών που θα συντελεί στην ανάδειξη των σχολείων μας σε χώρους γνώσης, ανθρωπιάς, πολιτισμού. Σε χώρους στους οποίους οι μαθητές θα ανυπομονούν να έρθουν και όχι να ανυπομονούν πότε να φύγουν. Οι δραστηριότητες αυτές δεν ανήκουν στο αναλυτικό πρόγραμμα, δεν έχουν σχέση με βαθμούς, δεν έχουν καθορισμένο αριθμό ωρών. Μπορούν να γίνονται και απογευματινές ώρες. Στην αρχή κάθε χρονιάς το κάθε σχολείο προσδιορίζει τις δραστηριότητες της χρονιάς, χωρίς να αποκλείεται και κάποια αναπροσαρμογή. Σε συγκεκριμένες ημερομηνίες τα σχολεία οργανώνουν εκδηλώσεις για τους μαθητές ή και για το κοινό. Καλές ευκαιρίες αποτελούν και οι μέρες τών εθνικών εορτών κατά τις οποίες μπορούν να γίνονται σχετικές μαθητικές εκδηλώσεις σε πλατείες ή άλλους χώρους. Έτσι, εκτός από την καλλιέργεια και την ψυχαγωγία (αγωγή της ψυχής) θα ενισχύεται και η εθνική συνείδηση με ουσιαστικές και περιεκτικές δραστηριότητες, οι οποίες θα φτάσουν να αντικαταστήσουν κούφιες τελετές και παρελάσεις μαθητικών ασκεριών ή μινιφορουσών μαθητριών.
Όσοι μαθητές επιθυμούν, θα έχουν τη δυνατότητα έξω από το υποχρεωτικό πρόγραμμα, να ικανοποιούν τα ιδιαίτερα ενδιαφέροντά τους – μουσική, θεατρική παιδεία, αθλητισμός, εμπειρία σε τεχνικές δεξιότητες – είτε στο σχολείο τους είτε σε ένα άλλο σχολείο που θα υπάρχει ακριβώς γι’ αυτά τα ενδιαφέροντα (σήμερα υπάρχουν τα μουσικά και τα αθλητικά σχολεία, τα οποία όμως απαιτούν το ίδιο πρόγραμμα με τα άλλα σχολεία).
5. ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΓΙΑ ΟΛΑ ΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ
Βαθμολογία
Οι μαθητές βαθμολογούνται σε όλα τα μαθήματα από μηδέν έως 20. Στο τέλος διενεργούνται οι γραπτές εξετάσεις. Ο τελικός βαθμός κατά μάθημα προκύπτει κατά 30% από την προφορική βαθμολογία και κατά 70% από την τελική εξέταση.
Τα θέματα των εξετάσεων καλύπτουν ευρύ φάσμα της εξεταστέας ύλης, έτσι ώστε να αποκλείεται η αποτυχία του μαθητή, που ήταν επιμελής όλη τη χρονιά, επειδή έπεσε μια δύσκολη ερώτηση.
Προαγωγή-Στασιμότητα
Για να προαχθεί ο μαθητής πρέπει να έχει σε όλα τα μαθήματα του υποχρεωτικού πυρήνα βαθμό πλήρες 10 τουλάχιστον. Αν υστερήσει σε περισσότερα από τα μισά, μένει στάσιμος. Αν υστερεί σε λιγότερα, καλείται σε επανεξέταση, μόνο γραπτή, το Σεπτέμβριο.
Οι βαθμοί των μαθημάτων επιλογής δεν υπολογίζονται για την προαγωγή. Υπολογίζονται μόνο στην εξαγωγή του τελικού βαθμού.
Μαθητής που μένει στάσιμος για 2η φορά στην Α΄ Λυκείου δεν έχει δικαίωμα να ξαναφοιτήσει στο Λύκειο.
Τα γραπτά των εξετάσεων μετά την εξαγωγή των αποτελεσμάτων, και αφού παρέλθει η προθεσμία στην οποία μπορούν να τα δουν οι εξετασθέντες, παραδίδονται στη διεύθυνση δευτεροβάθμιας όπου φυλάσσονται μέχρι το Σεπτέμβριο. Από τα γραπτά αυτά κρατούν όσα επιθυμούν οι σχολικοί σύμβουλοι, για να τα χρησιμοποιήσουν στις επαφές τους με τους καθηγητές.
Σε περίπτωση αίτησης αναβαθμολόγησης, ο νέος βαθμός τού γραπτού είναι ο τελικός, άσχετα αν είναι μικρότερος του αρχικού.
Το Σχολείο χορηγεί στο τέλος απολυτήριο, στο οποίο φαίνεται ποια μαθήματα παρακολούθησε ο μαθητής και στις τρεις τάξεις, και οι βαθμοί του κατά μάθημα, μερικοί από τους οποίους μπορούν να είναι και μικροί μονοψήφιοι. Η σημερινή κατάσταση με την εικονική προφορική βαθμολογία, αφ’ ενός υπονομεύει τη σοβαρότητα της αξιολόγησης, αφ’ ετέρου εθίζει τα παιδιά στις άνευ κόπου απαιτήσεις.
Οι μαθητές που δεν έχουν έφεση στο διάβασμα και δεν παρακολούθησαν μαθήματα επιλογής στο Λύκειο, θα μπορούν, όταν το ξανασκεφτούν, να επανεγγραφούν στο Εσπερινό Λύκειο.
Οι αδύνατοι μαθητές
Παρά τις δυνατότητες επιλογής που θα δίνει το πρόγραμμα, δεν θα λείψουν οι πολύ αδύνατοι μαθητές. Ήδη τον Οκτώβριο οι καθηγητές κάθε τμήματος θα έχουν εντοπίσει τους μαθητές αυτούς. Ο διευθυντής τού σχολείου συγκαλεί σε ειδική σύσκεψη τους καθηγητές τού κάθε τμήματος και στη συνέχεια καλείται ο κηδεμόνας στον οποίο εκτίθεται η κατάσταση, ώστε να αποφασίσει με το μαθητή, αν θα προχωρήσουν στη μετεγγραφή στην τεχνική σχολή ή θα διακόψουν τη φοίτηση.
Οι προβληματικοί μαθητές
Σύμφωνα με έρευνες, το 10% των μαθητών εμφανίζουν ψυχικές διαταραχές. Η αντιμετώπιση των μαθητών αυτών απαιτεί ιδιαίτερες ικανότητες που δε μπορούν να τις έχουν όλοι. Σε κάθε σχολείο ο διευθυντής με συνεχή συνεργασία με τους διδάσκοντες εντοπίζει εγκαίρως τα προβλήματα και σπεύδει για την επίλυση τους. Ζητά υποστήριξη από την διεύθυνση δευτεροβάθμιας (ψυχολόγο, κοινωνικό λειτουργό), επιδιώκεται επαφή με την οικογένεια και δεν αφήνεται γενικά η κατάσταση στην τύχη της.
Απουσίες
Οι αδικαιολόγητες απουσίες δε μπορούν να υπερβαίνουν τις 20 (σήμερα 50). Οι δικαιολογημένες με βεβαίωση του κηδεμόνα δε μπορούν να υπερβαίνουν τις 40. Στις περιπτώσεις νοσηλείας πολλών ημερών ο σύλλογος των καθηγητών εκτιμά, κατά περίπτωση, αν θα παραπέμψει το μαθητή σε πρόσθετα μαθήματα αναπλήρωσης μετά το τέλος του ημερήσιου προγράμματος ή το απόγευμα, από ωρομίσθιους καθηγητές.
Απώλειες διδακτικών ωρών
Οι απώλειες διδακτικών ωρών δεν είναι σπάνιες στα σχολεία. Καιρικές συνθήκες, απεργίες, καταλήψεις, αποχές, ασθένειες καθηγητών, απρόβλεπτα κτηριακά προβλήματα, συγκοινωνίες κλπ. Οι απώλειες των ωρών καταγράφονται κάθε μήνα, αναλυτικά κατά μάθημα και τμήμα, και ενημερώνεται η διεύθυνση δευτεροβάθμιας. Η αναπλήρωση γίνεται εγκαίρως, είτε μετά τη λήξη τού προγράμματος (οι 28 ώρες το επιτρέπουν αυτό) είτε το απόγευμα. Για να διενεργηθούν οι γραπτές εξετάσεις πρέπει να έχει καλυφθεί το 90% των προβλεπομένων ωρών για κάθε μάθημα.
Ωρομίσθιοι καθηγητές σε ετοιμότητα
Σε κάθε διεύθυνση δευτεροβάθμιας υπάρχει κατάλογος επαρκούς αριθμού ωρομισθίων καθηγητών, οι οποίοι θα καλούνται και θα αναλαμβάνουν, ει δυνατόν και την επόμενη ημέρα, την προσωρινή αναπλήρωση καθηγητή που λαμβάνει αιφνιδίως πολυήμερη άδεια, άνω των 5 ημερών.
Μετεγγραφές
Η μετεγγραφή μαθητή από το Λύκειο στην Τεχνική σχολή και αντιστρόφως, θα μπορεί να γίνει στην Α΄ τάξη μέχρι 15 Νοεμβρίου. Στις άλλες τάξεις δεν μπορεί να γίνει μετεγγραφή κατά τη διάρκεια του σχ.έτους. Το Σεπτέμβριο, μπορεί ο μαθητής που τελείωσε την Α΄ Τάξη να μετεγγραφεί στη Β΄, είτε από το Λύκειο στην Τεχνική είτε αντιστρόφως. Καμιά άλλη μετεγγραφή δεν μπορεί να γίνει, χωρίς απώλεια μιας σχολικής χρονιάς.
6. ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ
Οι επιθυμούντες να συνεχίσουν σπουδές στην τριτοβάθμια εκπαίδευση ή να διεκδικήσουν κάποια θέση στο Δημόσιο, οφείλουν να πάρουν μέρος σε πανελλαδικές εξετάσεις. Οι υποψήφιοι εξετάζονται α) στη γλώσσα, β) στον πυρήνα των υποχρεωτικών μαθημάτων του Λυκείου με 2 διαγωνίσματα των 100 ερωτήσεων πολλαπλής επιλογής, οι οποίες θα βαθμολογούνται με τεχνικό τρόπο και όχι από βαθμολογητές. Εννοείται ότι η σειρά των ερωτήσεων πρέπει να είναι διαφορετική για γειτονεύοντες εξεταζόμενους, ώστε να αποφεύγονται οι συνεργασίες που είναι εύκολες στις περιπτώσεις αυτές. Η δε επιτήρηση αυστηρότατη. γ) σε όσα μαθήματα επιθυμούν από τα διδασκόμενα στο Λύκειο κατ’ επιλογήν (Αρχαία, Μαθηματικά κλπ).
Οι απόφοιτοι της Τεχνικής σχολής, για να μετάσχουν στις πανελλαδικές, πρέπει να παρακολουθήσουν μαθήματα επιλογής της Β΄ και της Γ΄ Λυκείου. Αυτό μπορεί να γίνει σε ειδικό ετήσιο πρόγραμμα στα πλαίσια της πρόσθετης διδακτικής στήριξης του Λυκείου.
Οι πανελλαδικές εξετάσεις διενεργούνται δύο φορές το χρόνο, Σεπτέμβριο και Μάρτιο, σε συγκεκριμένα εξεταστικά κέντρα στα οποία θα προσέρχεται μεγάλος αριθμός εξεταζομένων.
Η διάρκεια της εξέτασης δεν υπερβαίνει τις 2,5 ώρες, στη διάρκεια των οποίων δεν επιτρέπεται η έξοδος από την αίθουσα. Σε περιπτώσεις αιτήματος τουαλέτας ο εξεταζόμενος υποβάλλεται σε σωματική έρευνα, για ν’αποκλειστεί η χρήση κινητού τηλεφώνου ή άλλων μέσων υποκλοπής. Οι εξεταζόμενοι παίρνουν μέρος σε όποια διαγωνίσματα επιθυμούν. Οι βαθμοί που επιτυγχάνουν έχουν ισχύ δύο ετών. Η επανάληψη μιας εξέτασης συνεπάγεται διαγραφή τής προηγούμενης βαθμολογίας. Δεν διενεργούνται επαναληπτικές εξετάσεις για ασθενήσαντες κλπ.
Βαθμολόγηση πανελλαδικών εξετάσεων
Οι βαθμολογητές γράφουν τη βαθμολογία τους στο τετράδιο εξέτασης αναλυτικά κατά θέμα κι όχι μόνο τη συνολική βαθμολογία. Στην αποκάλυψη των βαθμολογιών, όταν προκύπτει αξιόλογη διαφορά βαθμολογίας, καλούνται οι βαθμολογητές να ξαναδούν τα γραπτά στα επίμαχα θέματα και να διορθώσουν τυχόν αβλεψίες ή αφηρημάδες (πχ. λάθος στην άθροιση των επί μέρους βαθμολογιών των υποθεμάτων). Οι βαθμολογητές αξιολογούνται και ανάλογα αποκλείονται από περαιτέρω βαθμολογήσεις.
7. ΥΛΗ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ
Η διδακτέα ύλη των τριών τάξεων του Λυκείου. Στα διαγωνίσματα του υποχρεωτικού πυρήνα υπάρχουν και ερωτήσεις που μπορούν να σχετίζονται με σοβαρά επίκαιρα θέματα, πχ. μια πολεμική σύγκρουση, μια εντυπωσιακή επιστημονική ανακάλυψη κλπ.
8. ΤΟ ΠΝΕΥΜΑ ΤΩΝ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ
Το 1997, είχαν εισαχθεί στην Α΄ και Β΄ Λυκείου με τη «μεταρρύθμιση» Αρσένη, τα βιβλία φυσικής του Α. Κασσέτα. Βιβλία φυσικής τοποθετημένα μέσα στην ιστορία, δηλαδή μέσα στις συνθήκες στις οποίες αναπτύχθηκε η επιστημονική σκέψη. Βιβλία που δεν αρκούνταν στην τυποποιημένη γνώση, την οποία απαιτούσε το πνεύμα των πανελλαδικών. Διανθισμένα με σχόλια που ερέθιζαν τα φιλέρευνα πνεύματα και προβλημάτιζαν για πολλά ζητήματα έναν σύγχρονο άνθρωπο. Τα βιβλία αποσύρθηκαν λόγω των αντιδράσεων των διδασκόντων που είχαν να χειριστούν την προετοιμασία των μαθητών, μόνο για τις εξετάσεις. Δυστυχώς, με το δεδομένο καθεστώς των εξετάσεων, οι διδάσκοντες είχαν …δίκαιο, και η παιδεία έχασε δύο εξαιρετικά βιβλία.
Εκτός από τα σωστά βιβλία, είναι και τα μελετημένα θέματα, που θα απελευθερώσουν τις εξετάσεις από την τυποποίηση και την υπέρμετρη απομνημόνευση, στοιχεία που έχουν καταστήσει πτυχιούχους, ανθρώπους στενής «ευθύγραμμης» σκέψης.
9. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΤΡΙΤΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
Δικαίωμα εισαγωγής σε σχολές, και όχι σε τμήματα, έχουν μόνον όσοι επέτυχαν μέσον όρο των πανελλαδικώς εξετασθέντων μαθημάτων, τουλάχιστον 10, με την προϋπόθεση ότι στο μάθημα της γλώσσας θα έχουν πάνω από 10 και στα διαγωνίσματα του υποχρεωτικού πυρήνα τουλάχιστον 8.
Για την εισαγωγή σε μια σχολή, ο υποψήφιος υποβάλλει αίτηση χωρίς προσκόμιση απολυτηρίου ή βεβαιώσεων βαθμολογίας. Τα στοιχεία αυτά βρίσκονται στη διάθεση της επιτροπής συγκέντρωσης των αιτήσεων. Εννοείται ότι κάθε σχολή έχει ορίσει τα μαθήματα που απαιτεί καθώς και το συντελεστή για κάθε μάθημα. Η διαδικασία αποδοχής της αίτησης είναι απολύτως διαφανής και γίνεται 2 φορές το χρόνο. Οι εγγραφές γίνονται τον Ιανουάριο και τον Αύγουστο.
Αν οι ενδιαφερόμενοι είναι περισσότεροι από τον αριθμό εισακτέων, οι πλεονάζοντες επανέρχονται την επόμενη περίοδο κοκ.
Ο αριθμός των σχολών στις οποίες μπορεί να υποβάλει αίτηση ο υποψήφιος, είναι αρκετά μεγάλος, όχι απεριόριστος.
Ο βαθμός του απολυτηρίου: Σε κάθε περίπτωση αιτήσεως εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση θα συνυπολογίζεται ο βαθμός τού απολυτηρίου με συντελεστή τέτοιο, ώστε η βαρύτητα του απολυτηρίου να μην υπερβαίνει το 10% της βαθμολογίας των εξετάσεων.
Η μεγαλύτερη συμμετοχή τού βαθμού τού απολυτηρίου, θα προκαλέσει μείωση της αξιοπιστίας τής προφορικής βαθμολογίας στο Λύκειο. Τα παραδείγματα είναι πολλά. (Η σημερινή κατάσταση της συμμετοχής τής προφορικής βαθμολογίας στον τελικό βαθμό κατά μάθημα είναι εξωφρενική. Πλήθος προφορικά εικοσάρια, καταπίπτουν σε εξάρια ως βαθμοί πρόσβασης, αλλά γίνονται δωδεκάρια ως βαθμοί προαγωγής).
10. ΤΟ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ
Το παιδαγωγικό ινστιτούτο πρέπει να αναδιοργανωθεί με λιγότερα μέλη. Ο υπουργός να απαλλάξει των καθηκόντων τους όλους τους υπηρετούντες και να διορίσει 5 ανθρώπους εγνωσμένης εγκυρότητας και κοινής αποδοχής στους οποίους να αναθέσει τη νέα στελέχωση και τη νέα οργάνωση. Να σταματήσει το φαινόμενο της υπεροχής των τυπικών προσόντων έναντι των ουσιαστικών. Υπάρχουν πολλοί σήμερα κάτοχοι μεταπτυχιακών τίτλων, άξιοι κάθε επαίνου για τους κόπους στους οποίους υποβλήθηκαν, αλλά οι τίτλοι δεν αποτελούν εγγύηση ικανότητας αντιμετώπισης γενικότερων απαιτήσεων, αν δεν συνυπάρχει επαρκής εμπειρία. Παράδειγμα: Η εκπόνηση του αναλυτικού προγράμματος της χημείας της Γ’ Λυκείου μπορεί να γίνει με μεγαλύτερη επιτυχία από έναν αξιολογημένο καθηγητή εμπειρίας 20 ετών, παρά από έναν κάτοχο διδακτορικού με θέμα κάποιο εξειδικευμένο ζήτημα χημείας.
11. ΚΑΘΗΓΗΤΙΚΕΣ ΣΧΟΛΕΣ
Δεν υπάρχουν καθηγητικές σχολές. Παράδειγμα: Ο πτυχιούχος φυσικός έχει διδαχθεί μια τεράστια ποσότητα ύλης αλλά δεν έχει μάθει πώς να διδάσκει το αντικείμενό του. Ακόμη, από την ύλη που διδάχτηκε, ένα μονοψήφιο ποσοστό της θα χρειαστεί να διδάξει. Κι ακόμη θα κληθεί να διδάξει ύλη την οποία δεν διδάχτηκε καθόλου.
Σημαντικό ζητούμενο βέβαια είναι και ο τρόπος εξέτασης των μαθητών. Πρέπει οι καθηγητές να εκπαιδεύονται κατάλληλα. Και να γνωρίζουν ότι: Ο μαθητής στην παράδοση μαθαίνει, στη μελέτη του συνειδητοποιεί και στην εξέταση εμπεδώνει.
Η λήψη πτυχίου πχ. καθηγητή μαθηματικών να είναι πολύ δυσκολότερη από τη λήψη πτυχίου απλώς μαθηματικού, ο οποίος βέβαια δε θα μπορεί να προσληφθεί ως καθηγητής. Θα πρέπει τα πανεπιστήμια να βγάζουν ικανούς καθηγητές και να μη προσπαθεί στη συνέχεια η πολιτεία να αναζητά μέσω γραπτών εξετάσεων ΑΣΕΠ να βρει κατάλληλους. Με τις σημερινές εξετάσεις ΑΣΕΠ δεν αναζητούνται ικανοί να διδάξουν αλλά ικανοί να αποστηθίζουν τυποποιημένες ερωτήσεις.
Εννοείται ότι όλοι οι καθηγητές πρέπει να γνωρίζουν πληροφορική.
Εξίσου σημαντική βέβαια είναι η επαρκής παιδαγωγική εκπαίδευση των μελλοντικών καθηγητών, ώστε να μπορούν να αντιμετωπίσουν τους εφήβους. Η εκπαίδευση αυτή πρέπει να είναι απαλλαγμένη από την πολλή θεωρητικολογία. Πριν το διορισμό ή την πρόσληψη ως αναπληρωτή ή ωρομισθίου, οφείλουν να παρακολουθήσουν 50 τουλάχιστον ώρες διδασκαλίας σε διάφορες τάξεις ενός ή περισσότερων σχολείων, και όχι μόνο της ειδικότητάς τους.
Για τον διορισμό πρέπει να αναζητηθεί άλλος τρόπος. Αφού τα πτυχία αποκτήσουν την απαραίτητη βαρύτητα, οι εξετάσεις ΑΣΕΠ μπορούν να αντικατασταθούν από προφορική συνέντευξη. Αλλά κάτι τέτοιο στη χώρα μας θεωρείται αδιανόητο για λόγους αντικειμενικότητας. Μπορεί να αναζητηθεί πάντως κάποιος αξιόπιστος, κοινά αποδεκτός τρόπος.
12. ΦΥΣΙΚΟΙ-ΧΗΜΙΚΟΙ-ΓΕΩΛΟΓΟΙ-ΒΙΟΛΟΓΟΙ
Σήμερα, διορίζονται οι παραπάνω και καλούνται να διδάξουν: Οι φυσικοί και βιολογία, οι βιολόγοι και φυσική κοκ.
Πρόταση: Καταργούνται οι παραπάνω ειδικότητες για καθηγητές. Δημιουργείται η ειδικότητα «καθηγητής φυσικών επιστημών». Ο καθηγητής αυτός είναι ικανός να διδάξει όλα τα αντικείμενα των Φυσικών, Χημικών και Γεωλόγων, στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Αυτός που θέλει να σπουδάσει χημικός θα μπορεί να εργαστεί μόνο ως χημικός και δε θα μπορεί να γίνεται καθηγητής. Αν κάποιος σπουδάσει χημικός και σκεφτεί να πάει στην εκπαίδευση, οφείλει να ξαναφοιτήσει στη σχολή καθηγητών φυσικών επιστημών. Για το μάθημα Βιολογία - Ανθρωπολογία θα διορίζονται γιατροί ή βιολόγοι με το προσόν βέβαια του καθηγητή, όπως αναφέρθηκε στην προηγούμενη παράγραφο.
13. ΦΙΛΟΛΟΓΟΙ
Η σημερινή παραγωγή φιλολόγων είναι παράλογη. Παράδειγμα: Ο πτυχιούχος τού Ψυχολογικού τμήματος κάποιας φιλοσοφικής σχολής καλείται να διδάξει Αρχαία, Ιστορία κλπ. για τα οποία είναι ανεπαρκής.
Οι υποψήφιοι φοιτητές να εισάγονται στη φιλοσοφική σχολή και όχι σε τμήματα όπως σήμερα. Τα δύο πρώτα έτη σπουδών οι φοιτητές να έχουν κοινό πρόγραμμα. Στη συνέχεια οι φοιτητές μπορούν να επιλέξουν μεταξύ καθηγητικών και μη καθηγητικών τμημάτων. Τα καθηγητικά τμήματα θα είναι το πολύ 3. Οι φιλόλογοι πρέπει να έχουν ευρύτατη μόρφωση και σπουδές υψηλού επιπέδου. Αποτελούν και πρέπει να συνεχίσουν να αποτελούν την ψυχή των σχολείων μας. Η συνολική διάρκεια των σπουδών τους πρέπει να είναι 5 ή 6 έτη. Το ωράριό τους στα σχολεία πρέπει να είναι κατά 3 ώρες μικρότερο των άλλων ειδικοτήτων.
14. ΟΙ ΔΙΑΛΕΚΤΕΣ
Υπάρχουν άνθρωποι που με το περιεχόμενό τους αλλά κυρίως με τον τρόπο που μιλούν και επιχειρηματολογούν, μαγνητίζουν τον ακροατή τους και μπορούν να τον συγκινήσουν, να τον παροτρύνουν, να τον αποτρέψουν, γενικά να τον επηρεάσουν σε μεγάλο βαθμό.
Τέτοιοι άνθρωποι θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν στα σχολεία μας και να επιχειρούσαν να προβληματίσουν γόνιμα τους μαθητές μας - αυριανούς πολίτες.
Ενδεικτικά ζητήματα: α) κάπνισμα, αλκοόλ, ουσίες, β) κοινωνική συμπεριφορά – σκουπίδια, κυκλοφορία πεζών και οχημάτων, δόμηση των οικισμών μας, καταστροφή δημόσιας περιουσίας, φίλαθλοι και «φίλαθλοι», τεχνική του διαλόγου και της συνεννόησης, οι μετανάστες κλπ. γ) εθνική άμυνα, τι γίνεται κάθε μέρα στο Αιγαίο, πόσο κοστίζει πχ. ένα F16, η εκπαίδευση στις ένοπλες δυνάμεις κλπ. δ) Οι γείτονες της πατρίδας μας, ποιοι είναι, πώς ζουν, τι επιδιώξεις έχουν, πώς αναπτύσσουμε τις σχέσεις μαζί τους κλπ.
Με χρήση ολιγόλεπτων ταινιών και συζήτηση μπορούν να επιτευχθούν πολλά.
Το Υπουργείο αναζητά ικανούς παρουσιαστές των θεμάτων αυτών, τους προσλαμβάνει για δεδομένο χρονικό διάστημα, πχ. ένα σχολικό έτος, ερευνά την ανταπόκριση των μαθητών και ανάλογα συνεχίζει.
15. ΠΡΟΣΘΕΤΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΣΤΗΡΙΞΗ
Να παρέχεται σε μαθητές που επιθυμούν να γίνουν καλύτεροι. Δεν έχει νόημα να επιμένουμε στο Λύκειο να μάθει την προπαίδεια ο μαθητής που δε μπόρεσε να τη μάθει μέχρι το Γυμνάσιο.
16. ΣΧΟΛΙΚΑ ΒΙΒΛΙΑ
1) Εδώ και αρκετά χρόνια στη συγγραφή των σχολικών βιβλίων επικρατούν τα εξής αρνητικά: α) Είναι κατά κανόνα φλύαρα, β) Έχουν μεγάλο σχήμα και όγκο, στοιχεία που δεν τα καθιστούν ελκυστικά γ) Πάσχουν από εμφάνιση, φορτωμένα με πολλά χρώματα και κάποτε με υπερβολικό αριθμό εικόνων και γραφικών παραστάσεων, δ) Περιέχουν μη διδακτέα ύλη με την οποία ουδείς έχει διάθεση να ασχοληθεί, ε) Λόγω των ανωτέρω χαρακτηριστικών είναι υπερβολικά δαπανηρά, στ) Τα περισσότερα βιβλία των κατευθύνσεων, αποκλειστικά προσανατολισμένα στις πανελλαδικές, έχουν φροντιστηριακό χαρακτήρα, δηλαδή βάζουν το μαθητή στο κανάλι της δεδομένης ύλης και της ασκησιολογίας, εμποδίζοντάς τον να δει ευρύτερα τη γνώση.
Τα σχολικά βιβλία πρέπει να είναι ευπρόσωπα, όχι μεγάλου μεγέθους, συνοπτικά και βεβαίως καλογραμμένα. Να εξωθούν τον καθηγητή να αναζητά πηγές που θα πλουτίζουν την παράδοσή του. Να μη κουράζουν το μέτριο μαθητή. Να δίνουν ερεθίσματα στους φιλομαθείς μαθητές, ώστε να διευρύνουν τις γνώσεις και τον προβληματισμό τους. Κι ακόμα να μην είναι «μονόχνοτα». Πχ. ένα βιβλίο φυσικής δε μπορεί να είναι μόνο ορισμοί και τύποι. Δε μπορεί να μην έχει συνοπτικό σχόλιο για το Γαλιλαίο και την καταδίκη του, στο σχετικό κεφάλαιο. «Κι ο δάσκαλος ποιητής και τα βιβλία σαν κρίνοι» Κ. Παλαμάς.
2) Σε κάθε ευκαιρία οι σχολικοί σύμβουλοι πρέπει να συγκεντρώνουν τις απόψεις τών διδασκόντων για τα διδακτικά βιβλία. Έχουν υπάρξει βιβλία ακατάλληλα που παρέμειναν ακόμα και 20 χρόνια. Οι βελτιώσεις των βιβλίων πρέπει να είναι συνεχείς. Κάθε Μάιο οι σύμβουλοι ζητούν από τους διδάξαντες να χαρακτηρίσουν κάθε βιβλίο συνολικά ως πολύ καλό, καλό, ή απαράδεκτο. Τα βιβλία που θα χαρακτηριστούν από τους περισσότερους ως απαράδεκτα, να αποσύρονται χωρίς καθυστέρηση.
3) Με την έλευση του ηλεκτρονικού βιβλίου, οι διορθώσεις θα μπορούν να γίνονται ταχύτατα.
17. ΣΧΟΛΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ
Οι 500 πρότυπες βιβλιοθήκες που υπάρχουν σήμερα σε ισάριθμα σχολεία, αποτελούν φιλόξενες οάσεις μέσα στο φτωχό σχολικό περιβάλλον. Είναι ανάγκη να αποκτήσουν όλα τα σχολεία οργανωμένη βιβλιοθήκη, κι ας έχει λιγότερους από τους 5500 τίτλους των πρότυπων. Για την τεχνική και άλλη υποστήριξη των βιβλιοθηκών αυτών πρέπει να υπάρχει μια ομάδα η οποία θα κινείται συνεχώς στα σχολεία.
18. ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ
Οι περισσότεροι απόφοιτοι των σχολείων μας έχουν μεγάλη άγνοια στην ελληνική, την παγκόσμια αλλά και την τοπική ιστορία. Είναι εμφανές ότι πρέπει να διαμορφωθεί μια νέα φιλοσοφία στη συγγραφή των βιβλίων και στην εκπαίδευση των φιλολόγων ώστε να γίνεται αποτελεσματικά η παρουσίαση της ύλης.
19. Η ΦΥΣΙΚΗ ΚΑΙ Η ΧΗΜΕΙΑ
Στο αναλυτικό πρόγραμμα πρέπει να υπάρχει κατάλογος πειραμάτων κατά τάξη, τα οποία θα γίνονται υποχρεωτικά σε όλα τα σχολεία, με τη φροντίδα και την υποστήριξη των σχολικών συμβούλων ή συγκεκριμένης ομάδας η οποία θα παρέχει συνεχώς τεχνογνωσία και όποια άλλη υποστήριξη.
Η διδακτέα ύλη πρέπει να διευρυνθεί. Οι απαιτήσεις στη φυσική κατεύθυνσης Β΄ και Γ΄ Λυκείου, ιδιαίτερα στις ασκήσεις, είναι υπερβολικές.
20. ΟΙ ΕΠΙΚΑΛΥΨΕΙΣ
Στη διδακτέα ύλη όλων των μαθημάτων πρέπει να επιδιώκεται να υπάρχουν επικαλύψεις από τάξη σε τάξη. Δηλαδή είναι θετικό, στο βιβλίο της Β΄ τάξης να επαναλαμβάνονται κομμάτια ύλης της Α΄ τάξης. Έτσι ο μαθητής, ωριμότερος, επανεκτιμά αυτά που έμαθε και εμπεδώνει τη γνώση.
21. ΟΙ «ΠΡΩΤΑΘΛΗΤΕΣ»
Είναι γεγονός ότι αρκετοί καλοί μαθητές μας που μετά το Λύκειο πηγαίνουν σε ευρωπαϊκές χώρες για σπουδές, διακρίνονται, γιατί έχουν υψηλό επίπεδο, κυρίως στα Μαθηματικά. Σε κάποια μαθήματα έχουμε ανεβάσει το επίπεδο τόσο ψηλά που πλέον είναι μόνο για λίγους. Αντί όμως να ταλαιπωρούμε το σύνολο των μαθητών για πρωταθλητικές επιδόσεις θα μπορούσαμε να δίνουμε τη δυνατότητα της επιλογής σε όσους επιθυμούν.
22. ΤΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ
Με τη δυνατότητα επιλογών στο Λύκειο αλλά και στο Γυμνάσιο, και με το χαμήλωμα του υπερβολικού επιπέδου μερικών σημερινών μαθημάτων κατεύθυνσης, θα περιοριστεί η ανάγκη τού φροντιστηρίου. Όμως, με τη νοοτροπία που έχει επικρατήσει τις τελευταίες δεκαετίες, η οποία πηγάζει από τον υπερπροστατευτισμό που εκδήλωσε η ελληνική οικογένεια, το φαινόμενο θα αργήσει αρκετά χρόνια ώσπου να πάρει φυσιολογικές διαστάσεις.
23. Ο ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΧΡΟΝΟΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ
Με τη σημερινή ασφυκτική κατάσταση, τα παιδιά δεν προλαβαίνουν.
Η χαρά της δημιουργικότητας έχει καταβαραθρωθεί από τον καταναγκασμό του φροντιστηρίου και της ατέρμονης μελέτης.
Με τις προτεινόμενες αλλαγές θα προκύψει χρόνος :
α) Από τη μείωση των ωρών διδασκαλίας.
β) Από την αλλαγή του πνεύματος της προφορικής και γραπτής εξέτασης, η
οποία θα μειώσει τις ανάγκες απομνημόνευσης.
γ) Από τη δυνατότητα επιλογών μαθημάτων και την αναπροσαρμογή τής
διδακτέας ύλης.
Με τις προτεινόμενες πολιτιστικές δραστηριότητες θα δοθούν εναύσματα στους περισσότερους μαθητές να ασχοληθούν με τον εαυτό τους και να μειώσουν την εξάρτηση από τις ποικίλες οθόνες που έχουν συρρικνώσει τη δημιουργική φαντασία των ανθρώπων.
24. ΣΧΟΛΙΚΕΣ ΕΚΔΡΟΜΕΣ
1. Οι πολυήμερες εκδρομές, κυρίως της Γ΄ Λυκείου, πλην ολίγων εξαιρέσεων, εκτρέπονται εδώ και πολλά χρόνια σε καθαρά διασκεδαστικές εξορμήσεις τις νυχτερινές ώρες με αλκοόλ κλπ. Το φαινόμενο αυτό δεν έχει σχέση με σχολείο. Πρέπει να σταματήσει. Υπάρχουν τρόποι να ελεγχθούν συμπεριφορές που δεν συνάδουν με το σκοπό για τον οποίο έχουν θεσμοθετηθεί οι εκδρομές αυτές
2. Πρέπει οπωσδήποτε όλοι οι Έλληνες πριν τα 18 χρόνια τους να έχουν επισκεφθεί την Αθήνα, στην οποία να ξεναγηθούν τουλάχιστον για ένα τριήμερο. Η ξενάγηση να είναι τέτοιας ποιότητας, ώστε ακόμα και οι άσχετοι μαθητές να παραδεχτούν ότι θα έχαναν, αν δεν είχαν γνωρίσει αυτήν την πόλη. Η επαφή με την Αθήνα είναι μάθημα Ιστορίας και αυτογνωσίας.
3. Οι εκδρομές στο εξωτερικό είναι σίγουρα πολύ ενδιαφέρουσες. Είναι όμως υπερβολικό να οδηγούμε τους μαθητές μας σε άλλες χώρες, πριν τους φέρουμε σε επαφή με την ανεξάντλητη Ελλάδα μας. Αξίζει να επισημανθεί και η εθνική οικονομική διάσταση του ζητήματος.
4. Σε κάθε νομό πρέπει να καθοριστούν συγκεκριμένα μέρη, τα οποία οφείλουν να επισκεφθούν όλοι οι μαθητές. Να γνωρίσουν μακρινούς τόπους αλλά να μην αγνοούν τον τόπο τους.
25. ΑΞΙΟΚΡΑΤΙΑ
Ο τρόπος επιλογής των διευθυντών δευτεροβάθμιας, των διευθυντών σχολείων και των σχολικών συμβούλων δεν έχει σχέση με την αξιοκρατία. Δε μπορεί να προκύπτει η καταλληλότητα ενός στελέχους με άθροιση αριθμών. Δεν έχει νόημα να αθροίσουμε το διδακτορικό τού υποψηφίου, το συγγραφικό του έργο, όσο αξιόλογο κι αν είναι, και άλλα μετρήσιμα, όπως αποκαλούνται, στοιχεία, και να κάνουμε τελικά διευθυντή έναν άνθρωπο που αδυνατεί να επικοινωνεί με το περιβάλλον του, που εκτελεί ανεπαρκώς τα καθήκοντά του ή που θεωρεί ότι, έχοντας ανεβεί ένα σκαλί στην ιεραρχία, μπορεί να φέρεται ως μονάρχης, ως ιδιοκτήτης κλπ. Ο διευθυντής, ο σύμβουλος και γενικά οποιοσδήποτε επικεφαλής πρέπει να αποτελεί υπόδειγμα όχι μόνο για τις ικανότητές του αλλά κυρίως για το ήθος του και την αξιοπρέπειά του.
Δε μπορεί επίσης σε μια ευρωπαϊκή χώρα να αλλάζουν τα στελέχη, επειδή άλλαξε η κυβέρνηση.
Επειδή αυτή τη στιγμή δεν υπάρχουν υπηρεσιακές εκθέσεις από τις οποίες θα φαινόταν η διαδρομή ενός καθηγητή, δεν μπορούν να βρεθούν οι ικανοί με υπηρεσιακά κριτήρια. Οι μέχρι σήμερα επιλογές από επιτροπή, με αριθμητικές αθροίσεις προσόντων και προσχηματικές συνεντεύξεις ή εξετάσεις (2007) δεν μπορούν σε καμιά περίπτωση να χαρακτηριστούν αξιοκρατικές. Η επιλογή αξίων ήταν ζήτημα σύμπτωσης.
ΠΩΣ ΝΑ ΞΕΚΙΝΗΣΟΥΜΕ
Διευθυντές δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης
Πράξη 1η
Ο υπουργός συγκροτεί 3μελή επιτροπή η οποία αρχίζει να περιέρχεται τους νομούς της χώρας, κατά τη διάρκεια του διδακτικού έτους, με σκοπό να αναδείξει τους νέους διευθυντές δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης με την εξής διαδικασία: Καλεί όλους τους διευθυντές σχολείων μιας διεύθυνσης δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, να προσέλθουν σε συγκεκριμένο χώρο, όπου τους ζητείται να απαντήσουν μυστικά στο ερώτημα: «Θέλετε ο νυν διευθυντής δευτεροβάθμιας να παραμείνει;» Οι διευθυντές απαντούν: ναι, όχι, λευκό. Με τη λήξη τής ψηφοφορίας, παρουσία όλων, αποκαλύπτονται οι απαντήσεις και συντάσσεται πρακτικό. Αν τα ναι είναι τουλάχιστον 50%, ο διευθυντής παραμένει για νέα θητεία 3 ετών.
Στις περιπτώσεις που δεν υπάρχει θετική ψήφος για τον διευθυντή ή ο ίδιος δεν επιθυμεί να κριθεί, η επιτροπή καλεί σε επόμενη συγκέντρωση, τους διευθυντές των σχολείων καθώς και τους 10 αρχαιότερους καθηγητές τής περιοχής, οι οποίοι υπηρετούν στην περιοχή, συνεχώς, τουλάχιστον 10 έτη. Στη συγκέντρωση αυτή ανακοινώνεται ο κατάλογος των υποψηφίων. Οι υποψήφιοι πρέπει να έχουν τουλάχιστον 20 χρόνια υπηρεσίας, από τα οποία τα 15 στην τάξη, και τουλάχιστον 1 έτος εμπειρία ως διευθυντές ή υποδιευθυντές. Οι παρόντες ψηφίζουν μυστικά έναν υποψήφιο. Αν δεν συγκεντρώσει κανείς το 50%, η ψηφοφορία επαναλαμβάνεται μεταξύ των δύο πρώτων. Όλα γίνονται με απόλυτη διαφάνεια και στο τέλος συντάσσεται πρακτικό. Ο νέος διευθυντής αναλαμβάνει με τη λήξη του διδακτικού έτους για θητεία 3 ετών.
Πράξη 2η
Ένα έτος μετά την επιλογή των διευθυντών δευτεροβάθμιας, ο υπουργός συγκροτεί επιτροπή αξιολόγησης των διευθυντών αυτών. Η επιτροπή αποτελείται από τους 4 διευθυντές που αναδείχτηκαν με το υψηλότερο ποσοστό αποδοχής, κατά τις διαδικασίες της πράξης 1, και ένα υπηρεσιακό στέλεχος του υπουργείου, εγνωσμένης αξίας. Οι διευθυντές αυτοί απαλλάσσονται των καθηκόντων τους και αντικαθίστανται σύμφωνα με τη διαδικασία της πράξης 1.
Η επιτροπή αυτή αρχίζει να συγκεντρώνει στοιχεία για τη λειτουργία των διευθύνσεων της χώρας: Παρακολουθεί την ποιότητα της συνεργασίας υπουργείου-διεύθυνσης, επισκέπτεται σχολεία τής διεύθυνσης και αποκομίζει συμπεράσματα από τη συνεργασία διεύθυνσης-σχολείων, επισκέπτεται τα γραφεία τής διεύθυνσης και διαπιστώνει κατά πόσο λειτουργεί σωστά ως δημόσια υπηρεσία, αξιοποιεί έγκυρες πληροφορίες που αφορούν στην οργάνωση των πανελλαδικών, σε δραστηριότητες της διεύθυνσης που αποσκοπούν στην βελτίωση της λειτουργίας των σχολείων, στη συνεργασία της με την τοπική αυτοδιοίκηση κλπ. Μέσα στη διετία, η επιτροπή θα έχει σχηματίσει άποψη, ώστε στις επόμενες κρίσεις να αναδειχθούν οι καλύτεροι.
Πράξη 3η
Με τη λήξη της τριετούς θητείας των διευθυντών δευτεροβάθμιας, η επιτροπή ανανεώνει τη θητεία των καταλλήλων για νέα θητεία 4 ετών. Στις διευθύνσεις που θα αναζητηθεί νέος διευθυντής θα ακολουθηθεί η διαδικασία της πράξης 1.
Πράξη 4η
Με τη λήξη της 2ης θητείας, οι διευθυντές κρίνονται για τρίτη και τελευταία θητεία 5 ετών.
Διευθυντές σχολείων
Πράξη 1
Κατά τη διάρκεια του δευτέρου έτους της θητείας των διευθυντών δευτεροβάθμιας διενεργείται η αξιολόγηση των διευθυντών των σχολείων. Συγκροτείται σε κάθε διεύθυνση, επιτροπή από τον διευθυντή, 2 σχολικούς συμβούλους και τους 2 αρχαιότερους διευθυντές σχολείων. Η επιτροπή επισκέπτεται τα σχολεία τής περιοχής και : α) συζητά με τον διευθυντή τού σχολείου, β) εξετάζει την κατάσταση του κτηρίου, του προαυλίου και των εγκαταστάσεων γ) συνομιλεί κατ’ ιδίαν με κάθε υπηρετούντα στο σχολείο καθηγητή και δ) αξιολογεί όποια άλλη έγκυρη πληροφορία αφορά την πορεία του διευθυντή. Πριν από τις παραπάνω ενέργειες έχουν σημειώσει, από τον υπηρεσιακό φάκελο, δεδομένα που βοηθούν στην αξιολόγηση (πιθανές ποινές, ηθικές αμοιβές, δραστηριότητες). Από όλα αυτά σχηματίζουν άποψη και αποφασίζουν, αν ο διευθυντής θα παραμείνει για νέα θητεία ή όχι. Η διάρκεια της νέας θητείας είναι 3 έτη. Οι δύο διευθυντές της επιτροπής παραμένουν χωρίς αξιολόγηση.
Με τη λήξη τών αξιολογήσεων αυτών και τις ανανεώσεις θητειών, αρχίζει η αξιολόγηση υποψηφίων διευθυντών για τις κενές θέσεις. Καλούνται οι υποψήφιοι κατά σειρά αρχαιότητας. Η επιτροπή συνομιλεί με τον υποψήφιο, αντλεί όσες πληροφορίες μπορεί από το φάκελο του υποψηφίου και σχηματίζει άποψη. Αν τα κενά συμπληρωθούν, οι απομένοντες νεότεροι υποψήφιοι δεν αξιολογούνται. Στις περιπτώσεις που παραμείνουν κενά διορίζονται ως διευθυντές, καθηγητές κατά σειρά αρχαιότητας και εφόσον η επιτροπή δεν έχει λόγους να αποκλείσει κάποιον λόγω αρνητικών εγκύρων στοιχείων. Η θητεία των διευθυντών αυτών είναι 3 έτη.
Πράξη 2
Η επιτροπή της πράξης 1 συνέρχεται σε τακτά διαστήματα και εκτιμά πληροφορίες για τη λειτουργία των σχολείων. Τα στοιχεία που συγκεντρώνονται αποτελούν υλικό για την προσεχή αξιολόγηση των διευθυντών των σχολείων. Σε κάθε νέα κρίση, η διαδικασία της πράξης 1 ακολουθείται οπωσδήποτε με ιδιαίτερη έμφαση στην επικοινωνία με τους καθηγητές του σχολείου.
Όρια θητειών
Η 2η θητεία των διευθυντών θα είναι 4ετής και η τρίτη και τελευταία 5ετής. Δηλαδή η συνολική θητεία οποιουδήποτε διευθυντή δε μπορεί να υπερβεί τα 12 έτη.
Υποδιευθυντές: Επιλέγονται από τον διευθυντή του σχολείου. Η θέση τού υποδιευθυντή πρέπει να θεσπιστεί για όλα τα σχολεία, ασχέτως αριθμού τμημάτων.
Αντιρρήσεις: Για τις παραπάνω προτάσεις μπορούν να διατυπωθούν εύλογες ενστάσεις. Η απάντηση, με την μέχρι σήμερα εμπειρία, απλή: Το μη χείρον, βέλτιστον. Υπάρχουν σήμερα σε διευθυντικές θέσεις, άνθρωποι οι οποίοι δεν θα είχαν καμιά προοπτική, αν τα σχολεία ήταν ιδιωτικά. Με το σημερινό καθεστώς μπορεί ένας καθηγητής να είναι αδιάφορος για το σχολείο, να είναι ανεπαρκής επαγγελματικά, να έχει ως κύριο έργο τα ιδιαίτερα μαθήματα και πάρεργο το σχολείο, κι όμως την κατάλληλη στιγμή να υποβάλλει την αίτηση και να γίνεται διευθυντής. Και το χειρότερο, να δίνει αρνητικά δείγματα γραφής ως διευθυντής, και να επανεπιλέγεται. Δεν είναι λίγοι και εκείνοι οι οποίοι στηρίζουν την αναρρίχησή τους σε συνδικαλιστικά ερείσματα.
Οι ανωτέρω προτάσεις βέβαια, καθώς θα δοκιμάζονται στην πράξη, θα πρέπει να βελτιώνονται και να μην αφήνονται τα πράγματα να χαλαρώνουν σταδιακά και μετά να μη μπορούν να συμμαζευτούν…
26. ΣΧΟΛΙΚΟΙ ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ
Ο θεσμός του σχολικού συμβούλου ήταν αίτημα των καθηγητών από τη δεκαετία του 70. Οι πρώτοι σύμβουλοι άρχισαν να εμφανίζονται στα σχολεία το σχ.έτος 1982-83. Υπήρξαν αξιόλογοι που προσέφεραν βοήθεια και συμπαράσταση στους νέους καθηγητές αλλά υπήρξαν και πολλοί που δεν είχαν το αναγκαίο επίπεδο. Έτσι, με την πάροδο των ετών, ο θεσμός έχασε τη βαρύτητα που όφειλε να έχει στη συνείδηση των καθηγητών. Για να γίνει κάποιος σχολικός σύμβουλος πρέπει πρώτα και κύρια να είναι καλός καθηγητής. Στα ισχύοντα κριτήρια αυτό λείπει!
Πρόταση 1: Για να έχει κάποιος το δικαίωμα να διεκδικήσει θέση συμβούλου πρέπει: α) Να έχει τουλάχιστον 15 χρόνια υπηρεσίας μέσα στην τάξη.
β) Να έχει υπηρετήσει και σε Γυμνάσια και σε Λύκεια.
γ) Να έχει διδάξει όλα τα μαθήματα της ειδικότητάς του.
δ) Να διαθέτει επαρκή αριθμό εκθέσεων από τις οποίες θα προκύπτει ότι είναι εξαιρετικής ικανότητας καθηγητής. Οι εκθέσεις αυτές θα έχουν συνταχθεί από σχολικούς συμβούλους οι οποίοι θα έχουν παρακολουθήσει ώρες διδασκαλίας του καθηγητή σε διάφορα σχολικά έτη. Οι παρακολουθήσεις αυτές θα έχουν προκύψει ως εξής: Μετά τη συμπλήρωση 5ετούς υπηρεσίας, όποιος καθηγητής επιθυμεί, υποβάλλει αίτηση αξιολόγησης. Αυτό σημαίνει ότι από τη στιγμή εκείνη δύο σχολικοί σύμβουλοι, από κοινού, θα μπορούν να παρακολουθούν κάποιες ώρες διδασκαλίας του καθηγητή σε διάφορα τμήματα.
Παράλληλα οι σύμβουλοι θα μπορούν να συντάσσουν εκθέσεις και από την εν γένει δραστηριότητα του καθηγητή, όπως αυτή θα εκδηλώνεται από τις διάφορες επιμορφωτικές εκδηλώσεις.
Οι εκθέσεις αυτές θα αποτελούν την κύρια πηγή πληροφοριών για έναν μελλοντικό σύμβουλο.
Πρόταση 2: Τα συνεκτιμώμενα προσόντα του υποψηφίου συμβούλου θα είναι: Οι μεταπτυχιακές του σπουδές, το συγγραφικό του έργο, οι δημοσιεύσεις κλπ. πάντα υπό την προϋπόθεση ότι όλα τα παραπάνω έχουν σχέση με την εκπαιδευτική επάρκεια ενός συμβούλου. (Υπάρχουν σύμβουλοι οι οποίοι έχουν συγγράψει διάφορα βιβλία, πχ. τα μοναστήρια τής τάδε περιοχής, και έχουν μαζέψει αριθμητική βαθμολογία, κατά το ισχύον σύστημα επιλογής). Οι κρίσεις των συμβούλων θα είναι ποιοτικές και δεν θα ισχύει η αριθμητικοποίηση των προσόντων.
Πρόταση 3 : Αν σε κάποιες περιπτώσεις οι θέσεις των υποψηφίων συμβούλων είναι περισσότερες από τους έχοντες τα αναγκαία ποιοτικά προσόντα, είναι προτιμότερο να μείνουν κάποιες θέσεις κενές, παρά να υπονομευθεί η σοβαρότητα του θεσμού με τη επιλογή ενός ανεπαρκούς.
Πρόταση 4 : Η θητεία των συμβούλων είναι 5ετής.
Πρόταση 5 : Οι σύμβουλοι έχουν 1 ή 2 ώρες μάθημα σε κάποιο σχολείο. Για να μη χάνουν την επαφή με την τάξη και για να μη παραξενεύονται, όταν οι καθηγητές τούς περιγράφουν διάφορες καταστάσεις, τις οποίες πιθανόν να έχουν ξεχάσει από τότε που ανέβηκαν στο βάθρο του συμβούλου.
Πρόταση 6 : Για την επανεπιλογή των συμβούλων βλέπε κεφάλαιο 27, πρόταση 5. Οι σύμβουλοι δεν επιλέγονται για τρίτη θητεία.
27. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ
Κατά καιρούς ακούγονται φωνές για την αξιολόγηση των διδασκόντων. Ο θεσμός υπήρχε μέχρι το 1981. Ο αξιολογητής ήταν ο επιθεωρητής, κατά κανόνα αυταρχικός, δυναστικός, προσβλητικός. Οι εξαιρέσεις λίγες. Παρά την ύπαρξη του επιθεωρητή οι κακοί και οι ανεπαρκείς δεν έλειψαν. Πολλοί άξιοι παραμερίστηκαν και άλλοι υπέστησαν πειθαρχικές διώξεις με ασήμαντες αφορμές. Πολυετές αίτημα η κατάργηση του επιθεωρητή και η θεσμοθέτηση του σχολικού συμβούλου. Από το 1982 έπαυσε κάθε μορφής αξιολόγηση. Το να περνάμε από το ένα άκρο στο άλλο, είναι σύνηθες στη χώρα μας. Η αξιολόγηση όμως χρειάζεται για να βρίσκουμε αφ’ ενός τους ιδιαίτερα ικανούς και αφ’ ετέρου τους ακατάλληλους.
Πρόταση 1: Οι καθηγητές που επιθυμούν να αξιολογηθούν, υποβάλλουν σχετική δήλωση. Με τις αξιολογήσεις αυτές θα βρεθούν όχι μόνο οι μελλοντικοί σχολικοί σύμβουλοι αλλά και οι καθηγητές εκείνοι που θα μπορούσαν να γίνουν υποδείγματα για τους υπολοίπους, κυρίως για τους νέους. Η ανακάλυψη δηλαδή, καθηγητών που έχουν ιδιαίτερα ανεπτυγμένο το χάρισμα της μεταδοτικότητας ή κατάφεραν με αυτοεπιμόρφωση και προσωπική αναζήτηση να καταστήσουν τη διδασκαλία κάποιων ενοτήτων ελκυστική και αποτελεσματική, θα συμβάλει στην ανύψωση του επιπέδου και αυτών που θα τους παρακολουθήσουν, με ευθύνη και συντονισμό των συμβούλων.
Πρόταση 2: Στις περιπτώσεις που θα υπάρξουν βάσιμες καταγγελίες για ανεπάρκεια συγκεκριμένου καθηγητή, ο διευθυντής δευτεροβάθμιας ζητά τη συγκρότηση επιτροπής από συμβούλους, η οποία ερευνά, επισκέπτεται και παρακολουθεί κάποιες ώρες διδασκαλίας τού καθηγητή, αξιολογεί και αποφαίνεται για την ανάγκη συστάσεων ή συγκεκριμένης υποστήριξης προς τον καθηγητή, ή μεταβολής κάποιων συνθηκών (πχ. απόσπαση του καθηγητή κλπ). Στις περιπτώσεις αδυναμίας προσαρμογής του καθηγητή, επιβάλλεται η μετάταξή του σε άλλες υπηρεσίες. Σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να γίνεται ανεκτή η παρουσία ακατάλληλων στην εκπαίδευση.
Πρόταση 3: Η γενίκευση της αξιολόγησης όλων με την παλιά μέθοδο και της βαθμολόγησης των καθηγητών αριθμητικά, δεν έχει να προσφέρει κανένα πρακτικό όφελος. Μέσα από τις συνεχείς προσπάθειες των συμβούλων – περιεκτικές διαλέξεις, δειγματικές διδασκαλίες, πρωτότυπα πειράματα, τακτικές επαφές των καθηγητών για ανταλλαγή απόψεων κλπ.- ο καθένας θα αυτοαξιολογείται και θα αισθάνεται την πίεση, βλέποντας τους άλλους να παίρνουν μέρος σε πρωτοβουλίες πέρα από την απλή διεκπεραίωση κάποιας διδακτέας ύλης.
Πρόταση 4: Κάθε χρόνο, ο διευθυντής του σχολείου συμπληρώνει τυποποιημένο ερωτηματολόγιο για όποιους από τους υπηρετούντες καθηγητές έχει να διατυπώσει θετικές κρίσεις στον υπερθετικό βαθμό. Τα ερωτηματολόγια αποτελούν στοιχεία του υπηρεσιακού φακέλου και χρησιμοποιούνται, όταν ο καθηγητής διεκδικήσει διευθυντική θέση.
Πρόταση 5: Για την παρακολούθηση του έργου των συμβούλων υπάρχει ειδικό σώμα αξιολογητών στο υπουργείο, το οποίο δεν αρκείται στην ανάγνωση των εκθέσεων που υποβάλλουν κατά καιρούς οι σύμβουλοι για τη δραστηριότητά τους αλλά έρχεται σε επαφή με τους καθηγητές της περιοχής και μορφώνει γνώμη για το έργο του συμβούλου. Αυτή η γνώμη θα είναι και το βασικό κριτήριο της επανεπιλογής του συμβούλου.
28. ΔΙΑΡΚΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
Στο υπουργείο υπάρχει μια Διαρκής Αξιολογική Επιτροπή η οποία ανεξάρτητα από επιτροπές κρίσεων, παρακολουθεί με διάφορους τρόπους τι συμβαίνει στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση.
Η επιτροπή αυτή αξιολογεί πληροφορίες για τυχόν προβλήματα ή ενέργειες που αμαυρώνουν τη λειτουργία των σχολείων και παραμένουν χωρίς θεραπεία. Αξιολογεί ομοίως πληροφορίες για εξαιρετικές δραστηριότητες σχολείων και καθηγητών (και ευτυχώς υπάρχουν ακόμα πολλές στα σχολεία μας), και φροντίζει, αφενός να ενισχύει τις προσπάθειες αυτές, αφετέρου να κοινοποιεί τις πληροφορίες αυτές σε όλα τα σχολεία για παραδειγματισμό. Η επιτροπή αυτή έχει την υποχρέωση να παρεμβαίνει με σχετική έκθεση στις κρίσεις των στελεχών της εκπαίδευσης. Με τις παρεμβάσεις αυτές, είναι δυνατόν να αποτραπούν φαινόμενα συντεχνιακών πρακτικών.
29. ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΑ
Περιττά γραφεία
Σε κάθε διεύθυνση υπάρχουν γραφεία: Αγωγής Υγείας, Περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, Καλλιτεχνικών, Σχολικού επαγγελματικού προσανατολισμού. Πρέπει να επανεξεταστεί η αναγκαιότητα των γραφείων αυτών, δηλαδή ένας επανακαθορισμός των αντικειμένων τους και των στόχων τους.
Περιφερειακές διευθύνσεις
Οι διευθύνσεις αυτές ιδρύθηκαν πριν μερικά χρόνια και η παρουσία τους δεν προσέφερε κάποια βελτίωση στην διοικητική οργάνωση της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Δημιούργησαν και προβλήματα γραφειοκρατίας. Πρέπει να καταργηθούν.
ΠΥΣΔΕ
Η παρουσία αιρετών εκπροσώπων στα συμβούλια, δεν θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς, ότι συνέβαλε στην αξιοκρατία. Το αντίθετο συνέβη πολλές φορές. Δεν έλειψαν οι περιπτώσεις κομματικών ισορροπιών. Οι αρμοδιότητες του ΠΥΣΔΕ να μεταφερθούν στις επιτροπές που προτείνονται στο κεφάλαιο 25.
Συνδικαλισμός:
Σε κάθε περίπτωση που κάποια ΕΛΜΕ ή η ΟΛΜΕ διαπιστώνουν κρούσματα αναξιοκρατίας, καισαρικής συμπεριφοράς, ανεπάρκειας κλπ. αποστέλλουν αναφορά στην Διαρκή Αξιολογική Επιτροπή η οποία υποχρεούται να ερευνήσει και να ενεργήσει δεόντως, δηλαδή να προβεί σε αναγκαίες συστάσεις ή να προχωρήσει στην αποπομπή κάποιου αξιωματούχου.
Στατιστικομανία:
Υπάρχει μια χρόνια μανία τού υπουργείου να ζητά πλήθος στοιχείων. Κανείς δεν ασχολείται να καταργήσει κάποιες απαιτήσεις που ξέμειναν από το παρελθόν. Οι διευθυντές των σχολείων έχουν πολλές υποχρεώσεις και αναγκάζονται να ξοδεύουν πολλές ώρες για περιττά στοιχεία.
Γραμματείς-επιστάτες στα σχολεία:
Το αίτημα παμπάλαιο. Η πιο πρακτική λύση είναι να μπορεί το σχολείο να προσλαμβάνει έναν πολυτεχνίτη για όλες τις δουλειές. Δηλαδή να υπάρχει σε κάθε σχολείο ένας ικανός άνθρωπος που θα μπορεί να λύνει προβλήματα που αναφύονται καθημερινά στο κτήριο (πόρτες, παράθυρα, βρύσες, τουαλέτες, διακόπτες, λάμπες, γραψίματα στους τοίχους, φθορές καθισμάτων και πλήθος άλλες περιπτώσεις). Ο ίδιος άνθρωπος θα παίζει και ρόλο γραμματέα, όταν θα έχει χρόνο.
Σεμινάρια
Τα διάφορα σεμινάρια που οργανώνονται κατά καιρούς πρέπει:
1. Να μην υπονομεύονται λόγω ανεπάρκειας κάποιων παρουσιαστών.
2. Να αξιολογούνται ακριβώς μετά τη λήξη τους.
Τα περισσότερα σεμινάρια μέχρι σήμερα οργανώνονται με λάθος τρόπο: Ορίζεται αρχικά ο αριθμός τών ωρών για τη διάρκειά τους και στη συνέχεια καταβάλλεται προσπάθεια να γεμίσει ο χρόνος αυτός και με διάφορα άσχετα θέματα ή για να ικανοποιηθούν οικονομικά διάφοροι αξιωματούχοι αγορητές που αναζητούν ευκαιρίες. Η διάρκεια του σεμιναρίου πρέπει να καθορίζεται μόνο από το σκοπό για τον οποίο διεξάγεται.
30. ΜΕΤΑΤΑΞΕΙΣ
1) Οι καθηγητές που αποσπώνται σε υπηρεσίες εκτός υπουργείου παιδείας, μετά από 2 χρόνια ή επιστρέφουν στο σχολείο τής οργανικής τους θέσης ή μετατάσσονται στη θέση που είχαν αποσπασθεί.
2) Οι καθηγητές που αποσπώνται σε υπηρεσίες του υπουργείου παιδείας, μετά από 4 χρόνια ή επιστρέφουν στο σχολείο τους ή μετατάσσονται στις υπαλληλικές θέσεις του υπουργείου.
3) Οι καθηγητές που αποσπώνται σε γραφεία βουλευτών, μετά από 4 χρόνια ή επανέρχονται στο σχολείο τους ή μετατάσσονται σε άλλες υπηρεσίες, ώστε να διαγραφούν από τις τάξεις των καθηγητών.
4) Οι καθηγητές που απομακρύνονται από το σχολείο τους λόγω εκλογής σε συνδικαλιστικά αξιώματα, μπορούν να παραμείνουν εκτός σχολείου μέχρι 4 χρόνια συνολικά, για όλο τον υπηρεσιακό τους βίο.
31. ΤΑΧΥΡΡΥΘΜΕΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΕΣ ΣΧΟΛΕΣ
Είναι αναγκαίο, όλοι οι επαγγελματίες να έχουν κάποια στοιχειώδη εκπαίδευση. Όσοι δεν έχουν τίτλο σπουδών ανώτερο από το απολυτήριο Γυμνασίου υποχρεούνται σε 6μηνη εκπαίδευση πριν την απόκτηση της άδειας ασκήσεως επαγγέλματος. Όσοι έχουν ανώτερο τίτλο, υποχρεούνται σε τρίμηνη, τουλάχιστον, εκπαίδευση, αν πρόκειται να ασκήσουν επάγγελμα άσχετο με τον τίτλο σπουδών τους. Έτσι θα έχουμε σωστότερους, κυρίως σε ζητήματα συμπεριφοράς, ταξιτζήδες, πωλητές, επιτηδευματίες, οδηγούς φορτηγών, οδοκαθαριστές κλπ.
Ομοίως απαιτείται κάποια εκπαίδευση και για χόμπι όπως το κυνήγι, η ορειβασία, το ψάρεμα κλπ. Βέβαια η σχετική ευαισθητοποίηση για το περιβάλλον πρέπει να είναι βασικό μέλημα της πρωτοβάθμιας και της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.
32. ΤΡΙΤΟΒΑΘΜΙΑ
Διάρκεια σπουδών-παρωχημένα μαθήματα
Είναι αναγκαίο να επανεξεταστεί ο χρόνος σπουδών στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Είναι παράλογο και δαπανηρό να σπουδάζει κάποιος επί τέσσερα έτη, ενώ θα ήταν αρκετά δύο. Σε πολλές σχολές διδάσκονται μαθήματα που δεν χρειάζονται, οι σπουδαστές ταλαιπωρούνται με άγονη απομνημόνευση, και κατεστημένα, από χρόνια, πανεπιστημιακά συμφέροντα δυναστεύουν τη δημιουργικότητα των νέων. Να εξεταστεί ακόμα, αν χρειαζόμαστε όλες τις σχολές που έχουμε σήμερα.
Ονομασία σχολών
Να απλοποιηθούν οι υπερβολικά περιφραστικές ονομασίες πολλών σημερινών σχολών.
ΤΕΙ
Να ενταχθούν στις πανεπιστημιακές σχολές.
33. ΟΙ ΚΑΤΑΛΗΨΕΙΣ
Το 1973 η εξέγερση-κατάληψη του πολυτεχνείου υπήρξε μια γενναία αντιφασιστική ενέργεια. Τότε είχαμε χούντα με τανκς.
Μετά την εγκαθίδρυση της Δημοκρατίας, το 1974, οποιαδήποτε κατάληψη, αποτελεί απροκάλυπτη φασιστική ενέργεια.
Στη χώρα μας, εδώ και 35 χρόνια, μπορούν οι πάντες να εκφράζονται ελεύθερα, να διαδηλώνουν, να διαμαρτύρονται, να καταγγέλλουν. Υπάρχει πλήθος μαζικών μέσων ενημέρωσης.
Η πλειοψηφία των υποστηρικτών τών καταλήψεων δεν εμφορούνται από αντιδημοκρατικές αντιλήψεις. Θεωρούν πλέον ως δικαίωμα, και μερικοί ως …αγωνιστική υποχρέωση να συμμετάσχουν σε κάποια κατάληψη. Κατάντησε θεσμός. Και τα παιδιά δεν μπορούν να ξεχωρίσουν τα πράγματα. Γι’ αυτό, όλων των βαθμίδων οι δάσκαλοι έχουν υποχρέωση να μην αδιαφορούν σε τέτοιες εκδηλώσεις.
Πρόταση: Στην παραμικρή απόπειρα, ο διευθυντής του σχολείου, προσπαθεί με κάθε τρόπο να αποτρέψει την κατάληψη. Αν κάποιοι καταφέρουν να καταλάβουν τελικά το κτήριο, ο διευθυντής και οι καθηγητές αναλαμβάνουν πρωτοβουλία. Καλούν έναν προς έναν τους κηδεμόνες, και μαζί τους (όσοι έρθουν βέβαια) δημιουργούν τις προϋποθέσεις λύσης τής κατάληψης. Δεν αφήνουν σε καμιά περίπτωση τα παιδιά μόνα τους, μέρα ή νύχτα. Με συνεχή προσπάθεια και με κάθε μέσο, χωρίς βία, οφείλουν να πείσουν τα παιδιά. Δεύτερη κατάληψη στη διάρκεια της θητείας ενός διευθυντή, αποτελεί αρνητικό στοιχείο στην αξιολόγησή του.
34. ΟΙ ΑΠΕΡΓΙΕΣ ΤΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΩΝ
Οι απεργίες των καθηγητών τα τελευταία 33 χρόνια σημάδεψαν την πορεία του συνδικαλιστικού τους κινήματος και παρότι ανέδειξαν τα προβλήματα της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, δεν συνέβαλαν στις αλλαγές που ήταν αναγκαίες.
Οι μισθοί τών καθηγητών να συνδεθούν με τους μισθούς τών δικαστών, με ταυτόχρονη κατάργηση του δικαιώματος της απεργίας.
35.«ΛΕΦΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΙΔΕΙΑ»
Το αίτημα ακούγεται τουλάχιστον για 5 δεκαετίες.
Με παιδεία, οι άνθρωποι γίνονται πολίτες, χωρίς παιδεία, απλώς υπήκοοι.
Με παιδεία, έχουμε πολιτισμό, χωρίς παιδεία, βαρβαρότητα.
Με παιδεία, μπορούμε να κρατήσουμε την ιδιοπροσωπία μας, χωρίς
παιδεία, πολτοποιούμαστε μέσα στο χωνευτήρι του κόσμου.
…… …….
Όσα και να ξοδευτούν για την παιδεία θα είναι λίγα.
Οι δαπάνες για την παιδεία σήμερα, σε σχέση με το αποτέλεσμα, είναι τεράστιες…
36. ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Το ψυχικό σθένος του δασκάλου
Ο καθηγητής που μπαίνει σε μια τάξη η οποία ανταποκρίνεται και συμμετέχει στη μαθησιακή διαδικασία, αισθάνεται μεγάλη ικανοποίηση και εκλεκτή συγκίνηση. Καταβάλλει προσπάθεια να ανταποκριθεί κατά τον καλύτερο τρόπο. Ακόμα επιδιώκει να αυτοεπιμορφώνεται, αφού διαπιστώνει ότι η τάξη έχει απαιτήσεις.
Ο καθηγητής που μπαίνει σε τάξη στην οποία κυριαρχεί η αδιαφορία, μετά από επανειλημμένες προσπάθειες να επιτελέσει την αποστολή του, εγκαταλείπει σταδιακά, απογοητεύεται και υπάρχει ο κίνδυνος να μετατραπεί σε απλό διεκπεραιωτή κάποιας ύλης, αδιαφορώντας για το ποιος θα μάθει και ποιος δε θα μάθει. Το φαινόμενο είναι κανόνας στα ενδοσχολικώς εξεταζόμενα μαθήματα της Γ΄ Λυκείου, σε μερικά μαθήματα πανελλαδικώς εξεταζόμενα στα οποία η πλειοψηφία των μαθητών δεν μετέχει για να μη χαλάσει τη σειρά που άρχισε στο φροντιστήριο από τον Αύγουστο, (και η οποία σειρά δεν διασαλεύεται από καταλήψεις και άλλες αναίτιες απώλειες ωρών), σε τμήματα στα οποία πολλοί μαθητές αδυνατούν να βρουν μια λέξη στο λεξικό, να εκτελέσουν προσθέσεις-αφαιρέσεις χωρίς κομπιουτεράκι (για διαίρεση ούτε λόγος, μπορούν να την κάνουν ελάχιστοι), μαθητές που δεν μπορούν να τοποθετήσουν τον Κολοκοτρώνη στην 25η Μαρτίου ή στην 28η Οκτωβρίου κλπ.
Η μετατροπή των καθηγητών, από δασκάλους σε απασχολητές εφήβων έχει ολέθριες συνέπειες στην πίστη τής αποστολής τους.
Μέσα σ’ αυτές τις συνθήκες, και με δεδομένη την προσχηματική αξιοκρατία, οι φιλότιμοι έχουν λιγοστέψει. Ο ενθουσιασμός αυτών που αγαπούν το επάγγελμα - λειτούργημα δίνει, αργά αλλά σταθερά, τη θέση του στην κόπωση του «τίποτα πια δε γίνεται».
Τελευταίο οχυρό το σχολείο
Η κοινωνία μας καθημερινά, διδάσκει τις καταλήψεις και τα μπλόκα, τον ετσιθελισμό, την περιφρόνηση του άλλου, την καταστροφή τής δημόσιας περιουσίας, την κακοποίηση του περιβάλλοντος, την αδιαφορία κλπ.
Η τηλεόραση, και κατά κύριο λόγο το μεγαλύτερο μέρος τής ιδιωτικής, αφού έφερε μέσα σ’ όλα τα σπίτια την ευτέλεια και την, κατά κόρον, προβολή αρνητικών προτύπων, επιβάλλει μέρα με τη μέρα τη χυδαιότητα και τη βωμολοχία, ακόμα και σε εκπομπές για παιδιά.
Το διαδίκτυο στήνει βρόχια με πανέξυπνους τρόπους και εξελίσσεται στη μεγαλύτερη απειλή που υπήρξε ποτέ για τους νέους.
Οι οικογένειες χάνουν συνεχώς τη δυνατότητα παροχής ηθικής στήριξης στα μέλη τους.
Μέσα σ’ αυτό το τοπίο, το τελευταίο οχυρό είναι το σχολείο. Αλλά το οχυρό αυτό έχει αδυνατίσει επικίνδυνα. Επείγουν τα οχυρωματικά έργα για να υπάρξει μέλλον.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου